(P9) Phương pháp luyện tập đàn piano - Nguyên lý và nguyên tắc nền tảng

14.  Cách Thư giãn/thả lỏng - How to Relax

Điều quan trọng nhất cần làm khi bạn đạt tốc độ là thư giãn. Thư giãn có nghĩa là bạn chỉ sử dụng các cơ cần thiết để chơi. Theo đó bạn có thể chơi  dữ dội như bạn muốn, mà vẫn thư giãn. Tình trạng thư giãn là đặc biệt dễ đạt khi tập HS.

Não bộ con người thường dễ lãng phí. Với những nhiệm vụ đơn giản nhất, một não bộ chưa được rèn luyện thường dùng hầu hết các cơ trong cơ thể. Và nếu nhiệm vụ mà khó khăn, não có xu hướng khóa toàn bộ cơ thể ở một lượng lớn các cơ bị căng. Để thư giãn, bạn phải thực hiện một nỗ lực có ý thức để hạn chế/ ngưng hoạt động tất cả các cơ không cần thiết. Điều này không dễ bởi nó chống lại các xu hướng tự nhiên của não. Bạn cần rèn luyện sự thư giãn nhiều y  như luyện chuyển động các ngón để chơi các phím vậy. Thư giãn không có nghĩa là "buông lỏng tất cả các cơ";  nó có nghĩa là các cơ không cần thiết được buông lỏng ngay cả khi các cơ cần thiết đang hoạt động hết tốc lực, cái là một kỹ năng kết hợp mà đòi hỏi nhiều luyện tập.

Với những người còn mới lạ với sự thả lỏng,  bạn có thể bắt đầu với những tác phẩm dễ hơn mà đạn đã học, và luyện tập  kèm thêm sự thả lỏng. Các bài tập nhóm song song (parallel set) ở III.7 có thể giúp bạn luyện tập sự thả lòng. Một cách để cảm giác sự thả lỏng là luyện tập một nhóm song song rồi tăng tốc nó cho tới khi  có sự căng cơ rồi sau đó gắng thả lỏng. Bạn sẽ cần tự phát hiện các chuyển động và vị thế nào của cánh tay, cổ tay,vv, mà cho phép điều này; khi bạn phát hiện được chúng rồi, bạn sẽ cảm giác sự căng cơ thoát đi khỏi tay bạn khi bạn chơi.

Hãy thả lỏng và duy trì tất cả các chức năng khác của cơ thể, chẳng hạn việc hít thở và nuốt nước bọt đều đặn. Một  số nhạc sinh nín thở khi đang chơi những đoạn đòi hỏi khắt khe nhằm tập trung vào việc chơi. Khi được thả lỏng, bạn sẽ có thể kiểm soát tất cả các chức năng bình thường của cơ thể mà vẫn có thể tập trung vào việc chơi. Đoạn 21 dưới đây sẽ giải thích cách sử dụng cơ hoành để hít thở cho đúng. INếu họng bạn bị khô sau một lúc luyện tập căng thẳng, ấy nghĩa là trước đó bạn đã ngừng nuốt nước bọt. những điều này là tất cả các dấu hiệu của sự căng thẳng.

Nhiều nhạc sinh không được dạy sự thả lỏng thường nghĩ rằng những cuộc luyện tập lặp đi lặp lại lâu dài cách nào đó sẽ biến đổi bàn tay sao cho nó có thể chơi tốt. Trong thực tế, điều thường khi xảy ra là bàn tay sẽ ngẫu nhiên phát hiện các thao tác đúng cần cho sự thả lỏng. Đây là lý do tại sao mà một số kỹ năng có thể đạt được một cách nhanh chóng trong khi những kỹ năng khác thì phải mất rất lâu hoặc là vĩnh viễn và tại sao một số nhạc sinh đạt được một số kỹ năng nhất định một cách nhanh chóng   trong khi các nhạc sinh khác lại phải chất vật để đạt cùng những kỹ năng đó. Theo đó sự thả lỏng là một trạng thái cân bằng không ổn định: khi bạn được học cách thả lỏng, thì bạn sẽ trở nên dễ dàng hơn khi chơi, điều mà sẽ lại giúp bạn dễ dàng thả lỏng hơn, vv. Sự này giải thích vì sao sự thả lỏng là một vấn đề nan giải chính cho những người này trong khi nó lại là hoàn toàn tự nhiên với những người khác. Song chính nó lại là một thông tin tuyệt vời nhất, là rằng bất cứ ai cũng có thể học cách thả lỏng, nếu được dạy đúng cách.

Sự thả lỏng là sự bảo tồn năng lượng. Có tối thiểu hai cách để bảo tồn năng lượng: (1) không sử dụng các cơ không cần thiết  – nhất là các cơ có đối kháng (opposing muscle) và  (2) ngừng hoạt động các cơ đang hoạt động ngay khi công việc của chúng đã hoàn tất. Hãy thao diễn các cách này bằng thao tác buông trọng lượng một ngón [one-finger gravity drop]. (1) là cách dễ nhất; chỉ cần cho phép trọng lượng làm chủ hoàn toàn cú rơi đó, trong khi toàn bộ cơ thể bạn đang thoải mái nghỉ ngơi trên ghế. Một người căng thẳng sẽ  có cả hai nhóm cơ đối kháng: các cơ cần cho sự nhấc lên và cho sự hạ xuống bàn tay. Với cách (2) bạn sẽ cần phải học một thói quen mới nếu bạn chưa có nó  (ban đầu, tập ít thôi). Đó là thói quen buông lỏng tất cả mọi bắp cơ ngay khi bạn đã đạt tới đáy cú rơi phím (key drop). Trong thời gian thực hiện một cú rơi trọng lực (gravity drop), bạn hãy để trọng lực kéo cánh tay bạn xuống, nhưng ở điểm cuối cú rơi phím này, bạn cần  làm căng ngón tay trong một chốc lát nhằm dừng bàn tay lại. Rồi bạn phải nhanh chóng thả lỏng mọi bắp cơ. Đừng nhấc bàn tay lên, mà hãy để nó nghỉ thoải mái trên cây piano chỉ với vừa đủ lực ở ngón tay để nâng đỡ trọng lượng của cánh tay. Phải chắc chắn rằng bạn đang không nhấn xuống. Việc này là khó hơn bạn nghĩ ban đầu bởi vì khuỷu tay khi đó đang chơi vơi trong không khí và cùng những cơ được dùng để căng ngón tay đó nhằm đỡ trọng lượng cánh tay cũng sẽ được dùng để nhấn xuống.

Việc căng các cơ đối kháng là một nguyên nhân chính gây sự căng cơ. Nếu người chơi piano không nhận thức điều này, nó có thể vượt ngoài tầm điều khiển từng ngón và bàn tay một cách độc lập, ta cũng phải học cách điều khiển từng cơ đối kháng, chẳng hạn cơ gập (flexor) và cơ duỗi (extensor), một cách độc lập. Hậu quả tệ nhất của sự căng cơ  là  nó đẩy bạn vào trong một cuộc chiến mà bạn không thể chiến thắng bởi vì bạn đang chiến đấu với một địch thủ mà  một cách chính xác có sức mạnh bằng bạn  -- nghĩa là, chính bạn. Chính các bắp cơ của bạn đang hành động chống lại cơ thể bạn. Và bạn càng luyện tập, hậu quả càng thêm tồi tệ. Nếu nó tệ tới mức nào đó thì nó có thể khiến bạn chấn thương, bởi các bắp cơ trở nên mạnh hơn sức lực vật lý của cơ thể bạn.

Nếu không được luyện tập, rất hiếm người sẽ bận tâm việc cho ngừng hoạt động các bắp cơ một cách dứt khoát; thường khi, bạn chỉ quên chúng khi công việc của chúng đã hoàn thành. Tuy nhiên, trong các hoạt động ngón nhanh, bạn cần thả lỏng nhanh chóng, bằng không, các ngón sẽ chẳng bao giờ được nghỉ ngơi, hoặc được chuẩn bị cho nốt kế tiếp. Một bài tập tốt cho sự luyện tập sự thả lỏng nhanh là khởi đầu với một phím được nhấn xuống và chơi một nốt nhanh, lớn vừa phải với cùng ngón tay đó. Giờ bạn phải sử dụng một lực lên và xuống và ngắt lực đó. Khi bạn ngắt nó, bạn phải trở lại với cái cảm giác bạn cảm thấy khi bạn ở cuối một cú rơi trọng lực. Bạn sẽ thấy rằng bạn chơi nốt đó càng mạnh, thì bạn càng mất thời gian lâu để thả lỏng. Hãy luyện tập cách thu ngắn thời gian thả lỏng/thư giãn đó lại.

Điều tuyệt vời của các phương pháp thư giãn  này là sau một thời gian ngắn luyện tập chúng  (có thể vài tuần),  bạn sẽ có xu hướng  lồng/hợp nhất nó một cách tự động vào sự chơi của bạn, ngay cả vào các tác phẩm mà bạn đã học rồi, miễn là bạn chú tâm tới sự thả lỏng. Sự thả lỏng/thư giãn  (có liên quan tới toàn bộ cơ thể), trọng lượng cánh tay (cú rơi trọng lực), và sự tránh những bài tập lặp đi lặp lại vô ý thức là các yếu tố then chốt trong các bài dạy của Chopin. Sự thả lỏng/thư giãn sẽ là vô hiệu nếu nó không được đi cùng bởi sự chơi nhạc cảm; trong thực tế,  Chopin kiên quyết đòi hỏi sự chơi nhạc cảm trước sự thụ đắc kỹ thuật bởi  ông hiểu rằng sự thả lỏng/thư giãn, âm nhạc và kỹ thuật là không thể tách rời. Điều này có lẽ là lý do vì sao hầu hết các tác phẩm của Chopin  (không như các tác phẩm của Beethoven) có thể được chơi trong một giải tốc độ rộng lớn.

Soạn giả: Chuan C. Chang (nhà khoa học)

Dịch giả: Nhật Nguyệt (thi sĩ)

Chia sẻ, sao chép vui lòng ghi rõ nguồn bài viết thuộc bản quyền Harmony Co., Ltd

   >>Xem tiếp:

• Rơi [nhấn phím nhờ] trọng lực, Tập đánh hợp âm, và Tập thả lòng -Gravity Drop, Chord Practice, và sự Thư giãn.
• Nhóm song song - Parallel Sets
• Học, Thuộc lòng, và Chơi Trong đầu/tưởng tượng ( Mental Play) 
• Tốc độ, Chọn tốc độ luyện tập
• Cách Thư giãn/thả lỏng - How to Relax
• Sự Cải thiện hậu luyện tập-Post Practice Improvement (PPI)
• (P10) Phương pháp luyện tập đàn piano - Nguyên lý và nguyên tắc nền tảng
• (P11) Phương pháp luyện tập đàn piano - Nguyên lý và nguyên tắc nền tảng
• (P12) Phương pháp luyện tập đàn piano - Nguyên lý và nguyên tắc nền tảng
• (P13) Phương pháp luyện tập đàn piano - Nguyên lý và nguyên tắc nền tảng 
• (P14) Phương pháp luyện tập đàn piano - Nguyên lý và nguyên tắc nền tảng