(P59) Phương pháp luyện tập đàn piano - Nguyên lý và nguyên tắc nền tảng

5. Chơi nhanh: Âm giai, Arpeggio, và Âm giai đồng chuyển (Chromatic Scales) (Fantaisie Impromptu của Chopin và Chương thứ ba Sonata Moonlight của Beethoven)

g. Ngón cái: ngón đa năng linh hoạt nhất

Ngón cái là ngón đa dụng nhất, nó cho phép chúng ta chơi các âm giai, các arpeggio, và các hợp âm trải rộng (nếu bạn không tin, hãy thử chạy một âm giai mà không sử dụng ngón cái!). Hầu hết nhạc sinh không được học cách sử dụng ngón cái đúng đắn cho tới khi họ luyện tập các âm giai. Do đó, điều quan trọng là phải luyện tập các âm giai sớm hết mức có thể. Việc lặp đi lặp lại âm giai C, hoặc ngay cả bao gồm âm giai B major, thì không phải là cách đúng để luyện tập các âm giai. Điều quan trọng là phải luyện tập tất cả các âm giai và các arpeggio; mục đích việc đó là để khắc sâu sự phân ngón đúng của từng âm giai vào trong các ngón tay.

Hãy chơi bằng đầu ngón cái, chứ không bằng đốt thứ nhất. Điều này giúp cho ngón cái dài hết mực có thể một cách hiệu quả, điều cần thiết bởi vì nó là ngón ngắn nhất. Để có được một âm giai mượt mà, thì tất cả các ngón tay cần tương tự nhau hết mực khả dĩ. Để chơi bằng đầu ngón cái, bạn nên nhấc cổ tay lên một chút. Việc sử dụng đầu ngón thì hữu ích ở các tốc độ cao, giúp sự chủ động tốt hơn, và cho việc chơi các arpeggio và các hợp âm. Chơi bằng đầu ngón cái giúp thuận lợi cho TO và "động tác glissando" mà trong đó các ngón hướng ra khỏi hướng chuyển động của bàn tay. Đừng cường điệu động tác glissando, bạn chỉ cần một lượng nhỏ nó thôi.

Điều quan trọng nhất là phải giải phóng ngón cái bằng sự luyện tập TO và một cổ tay rất mềm dẻo. Ngoại trừ với TU, thì ngón cái luôn phải duỗi thẳng và được chơi bằng sự xoay quanh tại khớp cổ tay và được đưa vào vị trí bằng chuyển động của cổ tay và bàn tay. Một trong các cải thiện kỹ thuật quan trọng nhất của Liszt đã xảy ra khi ông học được cách sử dụng thích đáng ngón cái.

h. Các âm giai bán cung (Chromatic Scale) nhanh.

Âm giai chromatic gồm các bậc bán cung. Điều quan trọng nhất khi xem xét các âm giai bán cung là sự phân ngón, bởi vì có rất nhiều cách để phân ngón cho chúng. Sự phân ngón tiêu chuẩn, khởi từ C, là 1313123131345 cho chiều lên RH, và 1313132131321 cho chiều lên LH cho một quãng tám (nốt cao nhất được phân ngón cho một sự quay trở lại) và đảo cho chiều xuống. Sự phân ngón này là khó chơi nhanh bởi vì nó được cấu thành bởi các nhóm parallel set ngắn nhất có thể và do đó chứa số lượng lớn nhất các móc liên kết; chính các móc liên kết này thường gây hạn chế tốc độ. Ưu điểm chính của nó là sự đơn giản mà khiến nó có thể được áp dụng cho bất kỳ một phân khúc bán cung nào, khởi từ bất kỳ nốt nào, và là dễ nhớ nhất. Một phiên bản của sự phân ngón này là 1212123121234, mà làm cho có thể chơi một tốc độ nhanh hơn một chút và legato, và thoải mái hơn cho những bàn tay lớn.

Trong các nỗ lực nhằm tăng tốc cho âm giai bán cung, nhiều chuỗi sử dụng các nhóm parallel set dài hơn đã được sáng tạo; tất cả các chuỗi "chấp nhận được" đều tránh sử dụng ngón cái trên một phím đen. Chuỗi được sử dụng phổ biến nhất là, khởi từ E, 123123412312 (Hauer, Czerny, Hanon). Một sự phức tạp với sự phân ngón này là, rằng cái chuỗi khởi đầu cần được thay đổi tuỳ thuộc nốt bắt đầu nhằm tối đa hoá tốc độ. Ngoài ra, RH và LH lại khác nhau; chuỗi này sử dụng tới 4 nhóm parallel set. Bạn có thể thu nhỏ nó thành 3 parallel set bằng cách chơi, khởi đầu từ C, 123412312345. Với kỹ thuật TO tốt, âm giai này có thể chơi được, nhưng ngay cả với TO, chúng ta cũng hiếm khi sử dụng một chuyển dịch 51 hoặc 15, mà rất khó. Hiển nhiên, sự hạn chế sử dụng ngón cái trên một phím đen làm hạn chế sự chọn lựa cho sự phân ngón và gây phức tạp các vấn đề bởi vì sự phân ngón sẽ lệ thuộc vào nốt khởi đầu.

Nếu chúng ta cho phép ngón cái trên một phím đen, một âm giai tốt, khởi từ C sẽ là:

1234,1234,1234; 1234,1234,12345, 2 quãng tám đi lên RH,

5432,1432,1432; 1432,1432,14321, 2 quãng tám đi lên LH,

Với ngón cái trên nốt G# cho cả hai bàn tay và 3 nhóm parallel set hệt nhau cho một quãng tám - ấy là cấu hình đơn giản nhất và có khả năng chơi nhanh nhất. Đảo nghịch lại cho chiều xuống. Tôi gọi đây là "âm giai bán cung 4-nhóm"; theo như tôi biết, sự phân ngón này vẫn chưa được thảo luận trong các nghiên cứu bởi sự ngón cái trên một phím đen được theo sau bằng sự băng qua ngón 4. Bên cạnh sự giúp tăng tốc, ưu điểm lớn nhất của nó là sự đơn giản; bạn sử dụng cùng sự phân ngón mà không bận tâm nốt bắt đầu là gì (ví dụ, sử dụng ngón 3 cho khởi đầu RH với D), chiều lên hoặc xuống, sự phân ngón đều hệt nhau ở cả hai tay (đảo ngược), các ngón cái và các ngón 3 là đồng bộ, và sự khởi đầu và kết thúc luôn là 1,5. Với kỹ thuật TO tốt, âm giai này là vô địch; bạn chỉ cần chú ý tới 14 hoặc 41 khi 1 ở trên G#. Hãy thử âm giai này trên câu chạy bán cung cuối cùng trong chương Grave bản Sonata Pathetique của Beethoven và bạn sẽ lưu ý thấy rằng sẽ có một sự giảm bớt đáng kể số lượng những chỗ gây bạn lúng túng và cuối cùng là một sự gia tăng đáng kể về tốc độ. Một khi bạn đã sử dụng được lối phân ngón này cho câu chạy trên, thì nó sẽ tác dụng với bất kỳ câu chạy bán cung nào. Để phát triển một câu chạy trôi chảy, hãy luyện tập với sự nhấn (beat) trên mọi nốt, hai nốt một lần, ba nốt một lần, vv.

Tóm lại, mặc dù hầu hết các bài tập ngón là không ích lợi, sự luyện tập chạy các âm giai, các arpeggio và âm giai bán cung 4-ngón có một vị trí đặc biệt cho sự thụ đắc kỹ thuật piano. Bởi vì bạn có thể sử dụng chúng để học rất nhiều các kỹ năng kỹ thuật nền tảng, chúng là một phần của chương trình luyện tập hằng ngày của một người chơi piano.

Soạn giả: Chuan C. Chang (nhà khoa học)

Dịch giả: Nhật Nguyệt (thi sĩ)

Chia sẻ, sao chép vui lòng ghi rõ nguồn bài viết thuộc bản quyền Harmony Co., Ltd

>>Xem tiếp:

5. Chơi nhanh: Âm giai, Arpeggio, và Âm giai đồng chuyển (Chromatic Scales)

a. Âm giai- Scales: Ngón cái tréo/luồn bên dưới -Thumb Under (TU), Ngón cái tréo bên trên- Thumb Over (TO).

b. Động tác TO, Giải thích và Video

c. Luyện tập TO: Tốc độ, Động tác Glissando

d. Các Âm giai: Nguồn gốc, Thuật ngữ và những sự Phân ngón

e. Hoà âm rải-Arpeggio.

f. Đẩy-Thrust và Kéo-Pull, Chương 3, Sonata Moonlight của Beethoven.

g. Ngón cái: ngón đa năng linh hoạt nhất