(P55) Phương pháp luyện tập đàn piano - Nguyên lý và nguyên tắc nền tảng

5. Chơi nhanh: Âm giai, Arpeggio, và Âm giai đồng chuyển (Chromatic Scales) (Fantaisie Impromptu của Chopin và Chương thứ ba Sonata Moonlight của Beethoven)

e. Hoà âm rải-Arpeggio. Tác phẩm FI - Fantasie Impromptu của Chopin, Động tác Lăn bánh xe- Cartwheel), Chẻ Ngón-Finger Split) (tiếp theo)

Phương pháp Lăn bánh xe [Cartwheel] (tác phẩm FI của Chopin). Để hiểu động tác cartwheel, hãy đặt lòng tay trái lên mặt bàn phím, với các ngón tay trải ra như những cái căm của một cái bánh xe. Lưu ý rằng các đầu ngón tay từ ngón út tới ngón cái trải đều thành nửa vòng tròn. Giờ, hãy đặt ngón út lên phím C3 và song song với nó; bạn sẽ phải xoay bàn tay sao cho ngón cái thì gần bạn hơn. Kế, chuyển bàn tay hướng tới nắp bàn phím sao cho ngón út chạm nắp phím; phải bảo đảm rằng bàn tay luôn luôn giữ nguyên tư thế trải ngón trước đó. Nếu ngón 4 của bán mà quá dài nên [nó là ngón mà] chạm nắp phím đầu tiên, hãy xoay bàn tay vừa đủ sao cho ngón út chạm trước tiên, nhưng vẫn duy trì ngón út song song với C3 hết mực có thể. Giờ xoay bàn tay như một cái bánh xe theo chiều nghịch chiều kim đồng hồ (khi nhìn từ trên xuống) sao cho từng ngón kế nhau lần lượt chạm vào nắp phím (mà không trượt) cho tới khi bạn chạm ngón cái. Đây là động tác cartwheel ở mặt phẳng ngang. Nếu tầm với bình thường của bạn là một quãng tám với các ngón dan, bạn sẽ thấy rằng động tác cartwheel sẽ phủ gần hai quãng tám! Bạn đạt thêm tầm với bởi vì động tác này tận dụng cơ sở khoa học rằng ba ngón tay ở giữa thì dài hơn ngón út và ngón cái, và chu vi của một nửa đường tròn thì dài hơn nhiều so với đường kính của nó. Giờ lặp lại cùng động tác này với bàn tay thẳng đứng (lòng bàn tay song song với nắp phím), vì vậy các ngón tay chỉa xuống. Bắt đầu với ngón út thẳng đứng và hạ bàn tay xuống để chơi C3. Giờ, nếu bạn quay bàn tay lên hướng C4, (đừng lo lắng nếu có cảm giác rất vụng về), thì từng ngón tay sẽ "chơi" cái nốt mà nó chạm. Khi bạn đạt tới ngón cái, bạn sẽ lại thấy rằng bạn đã bao phủ một quãng xa gần gấp đôi tầm với bình thường của bạn. Ở đoạn này, chúng ta đã học ba điều: (1) cách "cartwheel" bàn tay, (2) động tác này mở rộng tầm với thực tế của bạn mà không cần thực hiện cú nhảy [bàn tay] nào, và (3) động tác này có thể được sử dụng để "chơi" các phím mà không cử động các ngón tay [so chuyển động tương đối với bàn tay]. Trong luyện tập thực tế, cartwheeling được sử dụng với bàn tay ở đâu đó giữa thẳng đứng và nằm ngang, và các ngón tay sẽ đang ở tư thế kim tự tháp hoặc khum nhẹ. Mặc dù cartwheel sẽ bổ sung động tác nhấn phím nào đó, bạn cũng sẽ cần cử động các ngón tay để chơi.

Dù bạn tin hay không, thì, tầm với thậm chí còn có thể được mở rộng hơn nữa bằng cách sử dụng phương pháp “chẻ ngón” (Fraser). Phương pháp này là một hình thức của động tác glissando. Hãy tưởng tương bạn đang áp dụng một động tác glissando được cường điệu cho một arp, RH, chiều lên, CEGCEG...; bạn bấy giờ có thể căng rộng khoảng cách giữa các ngón nhiều hơn ở động tác cartwheel. Để minh hoạ điều này, hãy làm một hình chữ “V” bằng các ngón 2 & 3 và đặt chữ “V” đó lên một mặt phẳng, sao cho tại rìa mặt phẳng chỉ có chữ “V” là nằm trên bề mặt đó. Hãy dan chữ “V” rộng hết mực bạn có thể mà vẫn thoải mái và dễ dàng. Kế, xoay cánh tay và bàn tay của bạn một góc 90 độ theo chiều kim đồng hồ nhờ đó mà các ngón tay bấy giờ đang chạm vào bề mặt nọ bằng các cạnh hông của chúng. Đây là một tư thế glissando bị cường điệu. Giờ bạn có thể dan các ngón thậm chí nhiều hơn nữa. Động tác này có hiệu lực với bất kỳ cặp hai ngón tay nào.

Do đó, bằng cách sử dụng một sự kết hợp giữa TO, FFP, động tác cartwheel và chẻ ngón, bạn có thể dễ dàng với/dan và chơi nhanh các arp với rất ít stress trên các bắp cơ đang dan. Lưu ý rằng sự kết hợp phức tạp các động tác này thực hiện được nhờ một cổ tay mềm dẻo. Một khi bạn đã trở nên thoải mái với sự kết hợp các động tác này, bạn sẽ có đủ sự chủ động để có thể tự tin rằng bạn sẽ không bao giờ chơi trượt nốt. Hãy luyện tập các CEG arp sử dụng các động tác này.

Chúng ta hãy áp dụng phương pháp này cho các hợp âm rải (broken chords) LH của bản FI của Chopin. Ở mục III.2, chúng ta đã thảo luận cách sử dụng phương pháp xoay vòng để luyện tập phần LH này. Chúng ta bây giờ sẽ bổ sung động tác cartwheel, vv., cho sự quay vòng. Hãy xoay vòng 6 (hoặc 12) nốt đầu tiên LH ở ô nhịp thứ 5 (nơi RH lần đầu nhập cuộc). Hãy bắt đầu chỉ bằng động tác cartwheel. Nếu bạn đặt bàn tay hầu như nằm ngang, thì thực tế tất cả các động tác nhấn phím phải được thực hiện bằng động tác ngón tay. Tuy nhiên, nếu bạn nâng bàn tay càng lúc càng gần phương thẳng đứng, thì động tác cartwheel sẽ góp nhiều phần hơn vào sự nhấn phím và bạn cần ít động tác của ngón tay hơn. Phương pháp cartwheel thì đặc biệt hữu dụng với những bàn tay nhỏ bởi nó mở rộng tầm với/dan một cách tự động. Phương pháp cartwheel còn giúp dễ thư giãn hơn bởi ta ít cần duy trì các ngón tay dan rộng ra hơn. Bạn cũng sẽ thấy rằng khả năng chủ động của bạn tăng lên nhờ các động tác bây giờ được một phần điều khiển bằng các thao tác lớn của bàn tay mà làm cho sự chơi ít lệ thuộc hơn vào động tác của ngón tay và tạo nhiều sự đồng nhất hơn, những kết quả đồng đều hơn. Hãy sử dụng nhiều FFP như bạn cần, và bổ sung một lượng nhỏ động tác glissando.

RH là một thử thách thậm chí lớn hơn. Hầu hết các cú chạy nhanh nên được luyện tập sử dụng thao tác nhấn phím căn bản (luyện tập chậm) và các nhóm parallel set (cho tốc độ nhanh). Phần nhạc mà bắt đầu tại ô nhịp thứ 13 nên được luyện tập như một tremolo (mục 3.b), rồi áp dụng các nhóm parallel set. Tức là, trước hết bạn luyện tập (chậm) chỉ sử dụng các ngón mà không dùng động tác bàn tay. Kế, sử dụng chủ yếu động tác xoay cánh tay/bàn tay để chơi 15. Hãy cường điệu các động tác này trong khi luyện tập chậm; rồi dần dần tăng tốc bằng cách giảm bớt từng động tác, rồi kết hợp chúng để chơi thậm chí nhanh hơn. Kế, áp dụng các nhóm parallel set, chơi tất cả 4 nốt trong một động tác xuống của bàn tay. Chơi các phím trắng bằng các ngón tay khum và các phím đen với FFP. Sử dụng các bắp cơ dan rộng lòng bàn tay thay vì sử dụng các bắp cơ dan rộng ngón tay (mục 7.e) và luyện tập thư giãn nhanh sau mỗi lần chơi quãng tám ở ô nhịp thứ 15.

Soạn giả: Chuan C. Chang (nhà khoa học)

Dịch giả: Nhật Nguyệt (thi sĩ)

Chia sẻ, sao chép vui lòng ghi rõ nguồn bài viết thuộc bản quyền Harmony Co., Ltd

>>Xem tiếp:

5. Chơi nhanh: Âm giai, Arpeggio, và Âm giai đồng chuyển (Chromatic Scales)

a. Âm giai- Scales: Ngón cái tréo/luồn bên dưới -Thumb Under (TU), Ngón cái tréo bên trên- Thumb Over (TO).

b. Động tác TO, Giải thích và Video

c. Luyện tập TO: Tốc độ, Động tác Glissando

d. Các Âm giai: Nguồn gốc, Thuật ngữ và những sự Phân ngón

Bảng 1.III.5.a Các Âm giai trưởng chiều lên

Bảng 1.III.5.b Các Âm giai thứ hoà âm chiều lên

e. Hoà âm rải-Arpeggio.