Phương pháp luyện tập đàn piano - Nguyên lý và nguyên tắc nền tảng (P4

5. Chơi nhanh: Âm giai, Arpeggio, và Âm giai đồng chuyển (Chromatic Scales) (Fantaisie Impromptu của Chopin và Chương thứ ba Sonata Moonlight của Beethoven)

c. Luyện tập TO: Tốc độ, Động tác Glissando

Chúng ta bây giờ hãy bàn thảo các quy trình để luyện tập các âm giai nhanh TO. Âm gia RH C major chiều lên chứa hai nhóm parallel set (PS) 123 và 1234. Trước nhất, hãy sử dụng các bài tập PS (xem mục III.7) để chơi một nhóm 123 tốc độ nhanh, với ngón 1 trên C4. Rồi luyện tập 1231 với ngón cái đi lên và kế đó đi xuống ngay sau ngón 3, hãy nhanh chóng chuyển ngón 3 tránh đường khi ngón cái đi xuống. Hầu hết các động tác sang bên của ngón cái được hoàn thành bằng sự chuyển động của bàn tay. Ngón 1 cuối nhóm chính là móc liên kết cần thiết cho nguyên tắc liên tục (xem mục II.8). Lặp lại với nhóm 1234, với 1 trên F4, rồi thì 12341, với ngón 1 cuối nhóm lăn qua bên trên, theo sau 4, và đáp xuống C5. Hãy chơi các ngón 234 sát các phím đen để tạo thêm không gian cho ngón cái đáp xuống. Xoay cẳng tay và cổ tay sao cho các đầu ngón của 2345 lập thành một đường thẳng song song với bàn phím; nhờ vậy, khi chơi nốt C giữa, cẳng tay lập thành một góc 45 độ với bàn phím. Sau ấy, nối hai nhóm PS lại để hoàn thành quãng tám đó. Sau khi bạn đã có thể thực hiện một quãng tám, hãy thực hành hai,vv.

Khi chơi các âm giai nhanh, thì các động tác của bàn tay/cánh tay là tương tự như của glissando. Động tác kiểu glissando cho phép bạn mang ngón cái thậm chí sát hơn với các ngón cần được băng qua bởi tất cả các ngón 2 tới 5 là đang hướng nhẹ ngửa lên. Bạn sẽ có khả năng chơi một quãng tám tốc độ nhanh (độ 1 quãng tám/giây) theo lối này sau vài phút luyện tập (đừng lo lắng nếu còn bị gập ghềnh !). Hãy luyện tập sự thư giãn tới một độ mà ở đó bạn cảm giác được trọng lượng của cánh tay mình. Khi bạn đã thuần thục với TO, bạn sẽ phát hiện rằng các âm giai dài cũng chẳng khó hơn các âm giai ngắn và rằng chơi HT [bằng TO] thì không khó như chơi bằng TU. Điều này sở dĩ xảy ra là vì các thao tác bẻ vặn của khuỷu tay, vv, đã khiến cho chơi bằng TU trở nên khó khăn, đặc biệt là ở các mút cao nhất và thấp nhất của các âm giai (có nhiều nguyên do khác nữa). Điều quan trọng cần nhấn mạnh ở đây là rằng không bao giờ luyện tập các âm giai HT cho tới khi bạn đã hoàn toàn thành thục HS, bằng không, sự luyện tập HT sẽ là lợi bất cập hại. Có rất nhiều hữu ích tức thì khiến chúng ta phải luyện tập HS, trong khi chẳng có mấy hoa lợi từ HT, ngoại trừ cho một thử nghiệm chốc lát. Hầu hết các giáo viên đẳng cấp (Gieseking) cho rằng sự luyện tập các âm giai nhanh HT chỉ là một sự lãng phí thời giờ.

Để điều khiển góc pha [phase angle] này (tức sự trì hoãn của các ngón kế tiếp) trong các nhóm PS một cách chính xác, hãy nâng cổ tay lên (luôn là rất nhẹ) khi bạn chơi các nhóm PS 123 hoặc 1234. Kế, thực hiện việc chuyển sang luyện tập nhóm PS kế bằng cách hạ cổ tay xuống để chơi TO. Các động tác cổ tay này là những động tác cực kỳ nhỏ, hầu như không thể được nhận thấy bởi con mắt không chuyên, và trở nên thậm chí càng thêm nhỏ khi bạn chơi ở tốc độ nhanh. Bạn có thể đạt cùng kết quả này bằng cách xoay cổ tay theo chiều kim đồng hồ [wrist clockwise (cw)] để chơi các nhóm PS và xoay vòng trở lại bằng cách xoay cổ tay ngược chiều kim đồng hồ (ccw) để hạ thấp ngón cái. Tuy nhiên, động tác cổ tay lên-xuống được ưa thích hơn động tác xoay cổ tay (rotation) bởi nó là đơn giản hơn, và động tác xoay cổ tay có thể được để dành cho các sử dụng khác (Sandor). Bấy giờ nếu bạn cố chơi nhiều quãng tám, nó có thể ban đầu xuất hiện tựa một đoạn đường đầy gồ ghề.

Cách nhanh nhất để chơi âm giai tốc độ nhanh là luyện tập chỉ một quãng tám. Một khi bạn đã đạt các tốc độ nhanh hơn, hãy xoay vòng 2 quãng tám lên và xuống. Ở các tốc độ cao, các quãng tám ngắn hơn này thì hữu ích hơn bởi vì sẽ khó khi đảo chiều ở đỉnh và đáy âm giai, và các quãng tám ngắn hơn này cho phép bạn luyện tập nhiều hơn ở hai đầu cuối của âm giai. Với các câu chạy dài hơn, bạn không có sự luyện tập hai đầu thường xuyên như vậy, và tầm dan thêm của cánh tay để với tới các quãng tám cao hơn/thấp hơn là một sự gây xao lãng không cần thiết đối với sự tập trung vào ngón cái. Cách chơi nhanh những chỗ đảo chiều ở đỉnh và đáy âm giai là chơi chúng với một áp lực xuống duy nhất của bàn tay. Ví dụ, để đảo chiều ở đỉnh âm giai, hãy chơi nhóm PS đi lên cuối cùng, nốt móc liên kết, và nhóm PS đầu tiên đi xuống, tất cả trong cùng một động tác theo chiều xuống. Theo lộ trình này, thì nốt móc liên kết được loại bỏ một cách hiệu quả bằng cách lồng nó vào trong một trong các nhóm PS đó. Đây là một trong những phương cách hiệu quả nhất cho sự chơi nhanh một nốt móc liên kết - bằng cách làm nó biến mất!

Soạn giả: Chuan C. Chang (nhà khoa học)

Dịch giả: Nhật Nguyệt (thi sĩ)

Chia sẻ, sao chép vui lòng ghi rõ nguồn bài viết thuộc bản quyền Harmony Co., Ltd

>>Xem tiếp:

5. Chơi nhanh: Âm giai, Arpeggio, và Âm giai đồng chuyển (Chromatic Scales)

a. Âm giai- Scales: Ngón cái tréo/luồn bên dưới -Thumb Under (TU), Ngón cái tréo bên trên- Thumb Over (TO).

b. Động tác TO, Giải thích và Video

c. Luyện tập TO: Tốc độ, Động tác Glissando

d. Các Âm giai: Nguồn gốc, Thuật ngữ và những sự Phân ngón

Bảng 1.III.5.a Các Âm giai trưởng chiều lên

Bảng 1.III.5.b Các Âm giai thứ hoà âm chiều lên

e. Hoà âm rải-Arpeggio.