(P41) Phương pháp luyện tập đàn piano - Nguyên lý và nguyên tắc nền tảng

4. Bàn tay, ngón tay, các cử động cơ thể cho kỹ thuật (tiếp theo)

b. Chơi bằng các Tư thế Ngón dẹt (Flat Fingers) (các tư thế FFP, Nhện (Spider), Kim tự tháp (Pyramid)

Nếu bạn gặp bất cứ khó khăn nào khi chơi FFP, hãy thử chơi các bài tập  parallel set phím đen. Hãy chơi tất cả năm phím đen với năm ngón: nhóm hai-nốt với ngón cái và ngón trỏ, và nhóm ba-nốt với ba ngón còn lại. Không như âm giai B major, bài tập này cũng sẽ phát triển ngón cái và ngón út. Với bài tập này  (hoặc với âm giai B major), bạn có thể thử nghiệm với tất cả các loại tư thế ngón. Không như tư thế khum, bạn có thể chơi với lòng bàn tay chạm trên mặt các phím trắng. Bạn cũng có thể nâng cổ tay lên để cho các ngón tay thật sự cong ngược (ngược với chiều khum), như trong động tác cartwheel  (mục III.5.e). Còn có một tư thế ngón dẹt trung gian mà trong đó các ngón giữ thẳng, nhưng được cong xuống chỉ tại các khớp đốt ngón tay. tôi gọi tư thế ngón  này là tư thế “kim tự tháp” vì bàn tay và các ngón tay tạo thành hình một kim tự tháp với các khớp đốt ngón  ở đỉnh tháp. Tư thế kim tự tháp này có thể hiệu quả cho các đoạn rất nhanh bởi nó kết hợp các ưu điểm của các tư thế khum và tư thế ngón dẹt.  

Sự hữu dụng của các tư thế biến đổi khác nhau này khiến ta cần mở rộng định nghĩa của lối chơi “ngón dẹt”. Lối FFP [ngón duỗi] thẳng là một trường hợp cực đoan, vì còn có vô số biến thể khác của các tư thế nằm giữa tư thế ngón dẹt hoàn toàn và tư thế khum hoàn toàn. Bên cạnh tư thế kim tự tháp, bạn có thể cong các ngón tay ở khớp thứ nhất tính từ khớp nối ngón vào bàn tay. Tư thế này được gọi là “tư thế nhện”. Điểm quan trọng ở đây là rằng cái khớp cuối (gần móng tay nhất) phải được thư giãn hoàn toàn và được cho phép duỗi ra khi bạn nhấn phím xuống. Như vậy cái định nghĩa khái quát chung cho FFP là rằng đốt [phalange] thứ ba của ngón tay phải được hoàn toàn thư giãn và thẳng Phalange (còn gọi là phalanx; số nhiều luôn là phalanges) là tên gọi của các xương nhỏ bên kia khớp; chúng được đánh số 1-3 (ngón cái chỉ có 1 và 2), và phalange thứ 3 là  “phalange móng” cho các ngón 2-5. Chúng ta sẽ gọi cả hai tư thế kim tự tháp và tư thế nhện là các tư thế “ngón dẹt” bởi cả ba FFP đều có chung hai đặc điểm quan trọng:  phalange thứ ba của ngón không bao giờ được cong/khum và luôn được thư giãn, và bạn chơi với phần bên dưới nhạy cảm của đầu ngón tay  (xem Prokop, tr..13-15 cho các hình ảnh FFP). Kể từ nay chúng ta sẽ sử dụng định nghĩa rộng hơn này của FFP. Mặc dù các ngón là được cong hơn trong nhiều loại của các tư thế này, chúng ta vẫn gọi chúng là FFP để phân biệt chúng với tư thế khum. Hầu hết chứng liệt-khum xuất phát từ sự khum của đốt thứ ba. Điều này có thể chứng minh bằng cách chỉ uốn cong đốt thứ ba (nếu bạn có thể) rồi gắng cử động ngón thật nhanh.  Hãy lưu ý rằng sự thư giãn hoàn toàn của đốt thứ ba  nay là một thành phần của định nghĩa của FFP. FFP giúp đơn giản hóa sự vận hành tính toán trong não bộ bởi vì bạn hầu như hoàn toàn bỏ qua cơ gấp của đốt thứ ba. Tức là số cơ gấp cần điều khiển ít đi 10 lần, mà các cơ này lại đặc biệt là các cơ vụng và chậm; do đó, sự bỏ qua chúng có thể làm tăng tốc độ ngón. Chúng ta đã đi tới nhận thức rằng tư thế khum là triệt để sai cho sự chơi  những câu/đoạn nhạc có yêu cầu rất cao. Các tư thế ngón dẹt  là cái mà bạn cần để chơi ở các tốc độ cần đạt của những nghệ sĩ piano bậc cao! Tuy nhiên, như được thảo luận bên dưới, có những tình huống nhất định mà trong đó bạn cần cong/khum nhanh chóng các ngón tay riêng lẻ nhất định nào đó để với được một số phím trắng nào đó và tránh bị chọt các móng tay vào nắp phím. Không thể bảo rằng chúng ta đã nhấn mạnh thái quá về tầm quan trọng của FFP, bởi nó là một trong các yếu tố của sự thư giãn mà thông thường bị tuyệt đối lơ là. 

Tư thế ngón dẹt cho ta nhiều chủ động hơn bởi phần đệm thịt phía trước của đầu ngón là phần nhạy cảm nhất của ngón tay, và đốt thứ ba mà đang được thư giãn sẽ hoạt động như một cái giảm sốc vậy. Sự này giúp bạn có thể cảm giác các phím; trong chế tạo ô-tô, bộ phận giảm xóc không chỉ làm phẳng con đường [gập ghềnh], mà còn giúp ta điều khiển vô lăng chủ động hơn. Nếu bạn gặp trở ngại trong việc thể hiện màu sắc trong một tác phẩm, việc sử dụng các FFP sẽ làm nó dễ dàng hơn. Việc chơi bằng đầu ngón sử dụng tư thế khum thì tương tự việc bạn lái ô tô mà không có các bộ phận giảm xóc vậy, hoặc như  một cây đàn piano với các búa cũ mòn. Giọng đàn sẽ có xu hướng thô ráp hơn. Bạn thực tế bị hạn hẹp trong chỉ một màu âm. Bằng việc sử dụng  FFP, bạn có thể cảm giác các phím tốt hơn và điều khiển giọng và màu âm dễ dàng hơn. Bởi vì bạn có thể  hoàn toàn thư giãn các đốt thứ ba và được bỏ lơ một số các cơ duỗi, các động tác ngón dẹt thì giản dị hơn và bạn có thể chơi nhanh hơn đặc biệt là cho các chi tiết khó chẳng hạn các cú láy rền [trill] nhanh. Chúng ta do đó đã đi tới khái niệm tổng quát quan trọng nhất : chúng ta phải giải phóng chính mình khỏi  sự chuyên chế của sự sử dụng duy nhất tư thế khum. Chúng ta phải học được cách sử dụng tất cả các tư thế ngón sẵn có bởi mỗi tư thế ngón đều có những ưu điểm riêng của chúng. 

Soạn giả: Chuan C. Chang (nhà khoa học)

Dịch giả: Nhật Nguyệt (thi sĩ)

Chia sẻ, sao chép vui lòng ghi rõ nguồn bài viết thuộc bản quyền Harmony Co., Ltd

 >>Xem tiếp:

4. Bàn tay, ngón tay, các cử động cơ thể cho kỹ thuật.

a. Các động tác của bàn tay

b.  Chơi bằng các Tư thế Ngón dẹt (Flat Fingers)

c.  Các động tác của cơ thể - Body Motions(P42) Phương pháp luyện tập đàn piano - Nguyên lý và nguyên tắc nền tảng

(P42) Phương pháp luyện tập đàn piano - Nguyên lý và nguyên tắc nền tảng

(P43) Phương pháp luyện tập đàn piano - Nguyên lý và nguyên tắc nền tảng

(P44) Phương pháp luyện tập đàn piano - Nguyên lý và nguyên tắc nền tảng