(P20) Phương pháp luyện tập đàn piano - Nguyên lý và nguyên tắc nền tảng

25.  Chơi-Hai tay [Hands together (HT)] và Chơi đàn trong đầu  [Mental Play] (Phần tiếp theo)

Chơi đàn trong đầu [Mental play] (MP) là cần thiết cho sự chơi HT một cách chính xác cũng như cho chơi HS, nhưng chơi HT MP thì, dĩ nhiên, là khó hơn với những người mới học. Một khi bạn đã thành thạo MP, thì chơi HS và chơi HT MP sẽ dễ như nhau. Bởi bạn đã biết về cách chơi trong đầu HS (phần 12 ở trên), nên việc chính còn lại là học cách chơi nó HT. Khi chơi  MP HS từ trí nhớ, bạn hẳn từng gặp những chỗ trong bản nhạc mà khiến bạn buộc phải quay trở lại để trực tiếp kiểm tra nó trên cây đàn piano – bạn có thể chơi nó trên  piano nhưng không thể chơi nó trong đầu – những chỗ đó vẫn chưa trọn vẹn ở trong đầu bạn. Đó là những chỗ mà bạn có thể đột nhiên bị vụt khỏi trí nhớ trong khi trình diễn. Như một kiểm nghiệm rằng bạn đã có một  MP vững chắc thực sự hay chưa, thì có 3 điều mà bạn nên có khả năng thực hiện trong đầu bạn: (1) bạn có khả năng bắt đầu từ bất cứ vị trí nào trong bản nhạc và khởi chơi nó HT không? (2) khi được cho bất kỳ đoạn nào mà bạn đang chơi một tay, liệu bạn có thể thêm vào tay kia không? và (3) liệu bạn có thể chơi cả hai tay đồng lúc trong đầu bạn hay không ? Bạn sẽ phát hiện ra rằng, nếu bạn có thể thực hiện 3 điều trên trong đầu, thì bạn có thể một cách dễ dàng thực hiện chúng trên đàn.

Giờ chúng ta hãy tiến hành với các ví dụ thực tế cách luyện tập HT. Tôi đã chọn ra 3 ví dụ minh hoạ cho các phương pháp HT, khởi đầu bằng ví dụ dễ nhất, là chương thứ nhất của bản Moonlight Sonata của Beethoven, kế là bản Rondo Alla Turca của Mozart, và cuối cùng, bản Fantaisie-Impromptu (FI) đầy thử thách của Chopin. Bạn nên chọn bản phù hợp nhất với trình độ kỹ thuật của mình. Bạn cũng nên thử với các bản  Invention của Bach mà đã được trình bày chi tiết ở các phần III.6.l và III.19. Tôi sẽ để lại bản  Fur Elise, đã được thảo luận bên trên, cho bạn tự thân luyện tập, bởi nó tương đối ngắn và  tương đối dễ. Với nhiều người chơi piano,  Fur Elise thì đã  “quá quen” song họ vẫn thường gặp khó khi chơi; trong trường hợp đó, hãy chơi nó theo một cách giảm nhẹ, tập trung vào sự chính xác thay vì vào diễn cảm  (tức đừng chơi tự do [rubato]), và để cho bản nhạc thể hiện tự thân nó. Nó hoàn toàn có thể hiệu quả với các thính giả thích hợp. Lối chơi “vô tư” này có thể hữu dụng với các bản nhạc phổ biến, đã rất quen thuộc.

Ba tác phẩm được chọn ở đây đều chứa những thử thách nhất định. Bản Moonlight đòi hỏi sự chơi luyến tiếng [legato], cực khẽ [PP],  và chất nhạc đặc trưng của Beethoven. Bản Alla Turca phải chơi ra đúng chất Mozart, thì khá nhanh và đòi hỏi chính xác, lệ thuộc vào sự chủ động điều khiển của bàn tay  cũng như kỹ thuật chơi quãng tám vững chắc. Bản FI thì đòi hỏi khả năng chơi 4-đối-3 và 2-đối-3 ở cả hai tay, sự chạy ngón cực nhanh RH, chất lãng mạn đặc thù của Chopin, và sự sử dụng thích đáng chính xác pedal. Cả ba bản này đều tương đối dễ chơi HT trong đầu bởi LH của chúng thì hầu như chỉ là một bè đệm cho RH; trong các Invention của Bach, cả hai tay đều chơi các vai trò chính nên HT MP thì khó hơn. Điều này chứng tỏ rằng Bach có thể đã dạy MP và chủ ý sáng tác các tác phẩm thử thách này cho các học trò ông. Độ khó tăng dần của các bản Invention cũng lý giải tại sao, mà nếu không được hướng dẫn thích đáng, thì một số nhạc sinh sẽ thấy rằng các bản Invention là cực cùng khó thuộc và chơi tốc độ.

Soạn giả: Chuan C. Chang (nhà khoa học)

Dịch giả: Nhật Nguyệt (thi sĩ)

Chia sẻ, sao chép vui lòng ghi rõ nguồn bài viết thuộc bản quyền Harmony Co., Ltd

>>Xem tiếp:

• Tay trái yếu; Dùng Tay này Dạy Tay kia
• Xây dựng Sức bền (Endurance), Sự thở
• Những tập quán xấu: Kẻ thù xấu nhất của một nghệ sĩ piano
• Pedal ngân tiếng -Damper Pedal
• Pedal hãm âm (Soft Pedal): Chỉnh giọng búa [Hammer Voicing], Phương diện Vật lý của Âm đàn piano [Physics of the Piano Sound]
• Chơi-Hai tay [Hands together (HT)] và Chơi đàn trong đầu  [Mental Play]
• Tóm tắt 
• (P20) Phương pháp luyện tập đàn piano - Nguyên lý và nguyên tắc nền tảng 
• (P21) Phương pháp luyện tập đàn piano - Nguyên lý và nguyên tắc nền tảng
• (P22) Phương pháp luyện tập đàn piano - Nguyên lý và nguyên tắc nền tảng
• (P23) Phương pháp luyện tập đàn piano - Nguyên lý và nguyên tắc nền tảng 
• (P24) Phương pháp luyện tập đàn piano - Nguyên lý và nguyên tắc nền tảng