(P99) Phương pháp luyện tập đàn piano - Nguyên lý và nguyên tắc nền tảng

7. Các bài tập

g. Bài tập dan/duỗi cơ (Stretching) và các bài tập khác (tiếp theo)

(v) Nhiều người chơi piano sử dụng Hanon như các bài tập khởi động. Điều này luyện thói xấu cho đôi bàn tay tới mực chúng vô phương mà có thể chơi "nguội", một điều mà bất kỳ một nghệ sĩ piano đỉnh cao nào cùng nên có khả năng thực hiện, bên trong những giới hạn phải chăng.

Bởi bàn tay nguội trong thời gian tối đa 10 tới 20 phút, "sự khởi động" cướp mất của nhạc sinh khoảng thời gian thuận lợi quý báu, nhỏ bé này cho cái cơ hội luyện tập chơi nguội. Những người sử dụng Hanon cho việc khởi động có thể bị sai lệch rơi vào ý nghĩ rằng chính Hanon đã làm cho những ngón tay của họ bay bổng, trong khi mà trong thực tế, bất kỳ sau một cuộc luyện tập tốt nào, các ngón tay đều sẽ bay bổng, dù có hay không có Hanon. Không may rằng kiểu suy nghĩ Hanon này đã cấy sấu vào một lượng đông đảo các nhạc sinh rằng chỉ duy nhất Mozart là có thể chỉ việc ngồi xuống và chơi ngay, còn tất cả những người còn lại chúng ta thì không thể thực hiện những “kỳ công nhiệm màu” như vậy. Để có thể “chơi chủ động/theo ý muốn”, hãy bắt đầu bằng việc từ bỏ các bài tập Hanon.

(vi) Một số kỹ thuật có thể đạt được bằng sử dụng Hanon. Nhưng Hanon không có một chỉ dẫn nào về phương cách đạt kỹ thuật.

Nếu các nhạc sinh sử dụng “thì giờ Hanon” của họ để luyện tập các tác phẩm nhạc thực thụ, thì họ sẽ đạt được nhiều kỹ thuật hơn. Ai mà lại chẳng muốn chơi Mozart, Bach, Chopin, vv., hơn là Hanon với các kết quả tốt hơn và xây dựng cho mình một vốn nhạc mục mà họ có thể trình diễn? Hanon không thể giúp ích khi bạn mắc vào một đoạn khó trong một tác phẩm khác; nó không cung cấp bất kỳ công cụ chẩn đoán nào để giúp bạn xác định vì sao bạn không thể chơi được đoạn nhạc đó. Các bài tập PS cung cấp cho bạn cả các công cụ chẩn đoán và các giải pháp cho hầu hết mọi tình huống.

(vii) Những gì lời khuyên nhỏ bé mà ông [Hanon] đưa ra, tất cả đều được chứng minh là sai !

Ta hãy xem xét chúng :

(A) Ông khuyên "nhấc cao các ngón tay", một điều tuyệt đối cấm kỵ khi chơi tốc độ cao, bởi đó chính là nguồn tạo stress to lớn nhất. Tôi chưa từng trông thấy một nghệ sĩ piano nổi danh nào trong một buổi hòa nhạc mà nhấc cao các ngón tay để chơi một câu chạy nhanh; trong thực tế, tôi chưa từng trông thấy bất kỳ một ai làm điều như vậy! Lời khuyên của Hanon dẫn các nhạc sinh mắc vào một niềm tin sai lệch rằng chơi piano thì nên nhấc cao ngón tay rồi lao nó xuống. Quả thực là các cơ duỗi thường bị xao nhãng, nhưng có những bài tập để xử lý vấn đề này một cách trực tiếp.

(B) Ông khuyên luyện tập liên tục cả hai tay, như thể kỹ thuật piano là một thứ bài tập cử tạ vậy. Các nhạc sinh tuyệt đối không bao giờ được phép luyện tập với hai bàn tay đã mỏi. Đây là lý do tại sao phương pháp HS của sách này tác động hết sức hiệu quả.

(C) Ông khuyên chơi các bài tập của ông hằng ngày, nhưng một khi bất kỳ một kỹ năng nào đã được hoàn thành, thì nó không cần được luyện lại nữa. Một khi 60 bài tập của Hanon đã được học xong, thì mỗi một giờ luyện lại Hanon chỉ là một giờ lãng phí -- chúng ta ta sẽ thu hoạch được cái gì cơ chứ?

(D) Ông ta rõ ràng chỉ biết duy nhất phương pháp ngón cái luồn dưới, trong khi đó phương pháp ngón cái tréo trên thì quan trọng hơn ở các tốc độ nhanh hơn. .

(E) Trong hầu hết các bài tập của mình, ông khuyên giữ cố định cổ tay, điều mà chỉ đúng phần nào. Lời khuyên của ông bộc lộ một sự thiếu hiểu biết về những gì là thực chất của phương pháp “hai bàn tay tĩnh- quiet hands” .

(F) Không có bất kỳ phương cách nào để luyện tập một lượng đa số các động tác bàn tay quan trọng, mặc dù cũng có được vài ba bài tập cổ tay. Cái khuôn thức luyện tập khóa 2-tay của ông làm hạn chế các tùy chọn tối ưu cho việc luyện tập các động tác bàn tay khác nhau.

(viii) Các bài tập Hanon không cho phép sự luyện tập ở các loại tốc độ mà là khả dĩ với các bài tập PS. Nếu không có sự sử dụng các tốc độ như vậy, một số tốc độ nhanh nhất định sẽ không thể được luyện tập và sẽ không có bất kỳ cơ hội nào cho sự luyện tập "thừa-kỹ thuật-over-technique" (tức là nhiều kỹ thuật hơn cần thiết để chơi một đoạn nhạc nào đó - một biện pháp dự trữ an toàn cần thiết cho các buổi trình diễn).

(ix) Hanon gây lãng phí thời gian. Nhạc sinh rốt cục sẽ thiếu thời gian cho việc phát triển vốn nhạc mục của họ hoặc để thụ đắc kỹ thuật đích thực. Một người mà có 2 giờ luyện tập hằng ngày, và chơi Hanon mất 1 giờ như được đề nghị, thì sẽ lãng phí mất một nửa đời piano của mình! Một người mà có 8 giờ luyện tập hằng ngày, trái lại, thì lại chẳng cần tới Hanon. Tất cả các ấn bản tôi từng gặp đều in ra toàn bộ các câu luyện tập, trong khi đó bạn chỉ cần tối đa hai ô nhịp theo chiều lên và hai ô nhịp theo chiều xuống cùng ô nhịp kết bài. Mặc dù con số những cây cối bị đốn hạ để làm giấy in cho Hanon là không đáng kể trong bức tranh toàn cảnh rộng lớn hơn, điều này cũng bộc lộ cái đầu óc ở đằng sau các bài tập đó là thuộc loại "mạch lạc" một cách bản năng mà không thật sự hiểu biết gì về cái mà bạn đang thực hiện, hoặc thậm chí chỉ ra được các yếu tố quan trọng trong từng bài tập. "Sự lặp đi lặp lại là quan trọng hơn những ý niệm kỹ thuật nằm bên dưới" -- đây có lẽ là cái đầu óc tồi tệ nhất mà từng gây cản trở các nhạc sinh nhiều nhất trong lịch sử piano; chúng ta nay biết ra rằng cái đầu óc ấy đã vận hành bởi một sự thiếu hiểu biết các phương pháp liên quan việc luyện tập.

(x) Các giáo viên có thể được chia làm hai loại tùy theo sự họ giảng dạy Hanon hay không. Những giáo viên không dạy Hanon thường giàu kiến thức hơn bởi họ biết các phương pháp thực cho thụ đắc kỹ thuật và bận việc dạy chúng -- nên họ chẳng còn thời gian mà dạy Hanon. Vậy nên nếu bạn đang tìm kiếm một giáo viên piano, hãy chọn một vị trong số những giáo viên mà không đang dạy Hanon, và bằng cách đó bạn đã tăng cơ hội tìm được một thầy dạy tài giỏi hơn.

i. Luyện tập cho tốc độ.

Chơi piano hoàn toàn là sự chủ động ngón tinh tế. Khi chúng ta tăng tốc, thì sự chủ động kiểm soát ngón sẽ tăng khó khăn theo bởi vì bàn tay con người không được tạo lập cho những tốc độ quá cao. Tuy nhiên, bàn tay thì phức tạp và có khả năng thích nghi, và chúng ta biết từ lịch sử rằng những tốc độ cực nhanh là khả dĩ.

Gõ tốc độ, Sự thư giãn

Dường hiển nhiên rằng việc gõ phím nhanh là chìa khóa cho việc chơi nhanh, ấy vậy mà nó thường không được dạy. Ý niệm quan trọng nhất cho tốc độ là sự cử động ngón tay tại khớp nối ngón tay. Mỗi ngón tay có 3 xương. Khớp ngón tay là cái khớp giữa ngón tay và lòng bàn tay. Với ngón cái, khớp ngón rất gần với cổ tay. Khi chơi nhanh, hãy nghĩ tới mỗi ngón tay như một bộ phận hợp nhất (unit) và chỉ cử động nó ở khớp ngón. Động tác này có vô số lợi điểm. Nó chỉ sử dụng một cơ vận động-ngón (finger-moving muscle) mà cũng là cơ nhanh nhất. Sự cử động ngón tại khớp ngón thì đặc biệt là quan trọng cho ngón cái. Bạn không thể chơi nhanh bất kỳ cái gì một khi ngón cái không theo kịp các ngón còn lại. Dính dáng/Sử dụng tới bất kỳ cơ gập ngón khác sẽ làm phức tạp động tác này, tạo nên những sự trì hoãn xung động thần kinh (nerve-impulse) mà luôn bắt đầu từ não bộ. Đây là lý giải tại sao TU không hiệu quả cho sự chơi nhanh – ở TU, hai khớp kia của ngón cái phải gập lại, đây là một động tác chậm hơn. Điều này cũng lý giải tại sao các tư thế ngón dẹt là nhanh hơn các tư thế khum. Theo đó, khi chơi nhanh, đừng tập trung vào các đầu ngón, mà hãy sử dụng cái cảm giác rằng các ngón đang cử động ở các khớp ngón. Việc cử động ở khớp ngón còn có lợi nhất cho sự thư giãn -- khi chơi nhanh, sự thư giãn nhanh trở nên quan trọng hơn.

3 thành tố của một động tác nhấn phím (mục 1.a bên trên) giờ phải được tăng tốc. Hành động nhấn phím phải nhanh hết mực khả dĩ. Sự giữ phím là quan trọng bởi vì bạn phải tức thì thư giãn trong thời gian giữ phím, nhưng đừng nhấc ngón sao cho búa kiểm tra (backcheck) không bị giải phóng quá sớm. Như thế hành động nhấc ngón phải xảy ra ở thời điểm chính xác, và cũng cần được tăng tốc. Ở mục (7.a), chúng ta đã thấy rằng tất cả các bó cơ gồm các cơ nhanh và cơ chậm; do đó, chúng ta cần phát triển các cơ nhanh và các phản xa thần kinh nhanh khi luyện tập cho tốc độ, và giảm lượng các cơ chậm. Sự luyện tập với tất cả sức lực của bạn trong suốt nhiều giờ sẽ là phản tác dụng. Lối luyện tập như thế thường không mang lại hiệu quả chơi nhanh hơn, bởi vì lối tập này chỉ khiến khó khăn thêm cho việc luyện tập bất kỳ thành tố nào của một hành động nhấn phím. Nó cũng có nghĩa rằng tốc độ sẽ mất một ít thời gian để phát triển do sự cần thiết để phát triển các tế bào cần thiết trong não bộ, các cơ, và các dây thần kinh. Điều quan trọng là học các động tác tăng tốc độ. Đừng chồm người vào trong cây piano nhằm giữ tất cả các phím đã được nhấn xuống, bởi vì điều đó làm phát triển các cơ chậm -- hãy cẩn thận kiểm soát áp lực ngón khi “chơi/nhấn sâu cho một âm đẹp”. Hãy luyện tập riêng biệt từng thành tố của động tác nhấn, rồi hợp chúng lại sau khi tất cả chúng đã được tăng tốc. Điều này có nghĩa rằng bạn luyện tập từng nốt một cách chậm rãi, nhưng thực thi từng thành tố một cách nhanh nhẹn. Nếu bạn chơi nhanh nhiều nốt, bạn có thể chẳng bao giờ đạt được nó.

Soạn giả: Chuan C. Chang (nhà khoa học)

Dịch giả: Nhật Nguyệt (thi sĩ)

Chia sẻ, sao chép vui lòng ghi rõ nguồn bài viết thuộc bản quyền Harmony Co., Ltd

>>Xem tiếp:

7. Các bài tập

a. Giới thiệu: Các bài tập Thuần tuý, Tạo độ mềm dẻo/linh hoạt, và Điều kiện thích nghi.

b. Các bài tập nhóm Parallel Set cho sự phát triển kỹ thuật thuần tuý

c. Cách sử dụng các bài tập Parallel Set (Chương 3, Appassionata-Beethoven)

d. Các âm giai, Arpeggio, các bài tập cho sự độc lập ngón và sự nhấc ngón.

e. Chơi các hợp âm (rộng), các bài tập dan ngón/lòng bàn tay.

f. Luyện tập các thao tác Nhảy

g. Bài tập dan/duỗi cơ (Stretching) và các bài tập khác.