(P96) Phương pháp luyện tập đàn piano - Nguyên lý và nguyên tắc nền tảng

7. Các bài tập

f. Luyện tập các thao tác Nhảy

Nhiều nhạc sinh quan sát các nghệ sĩ piano nổi tiếng thực hiện những cú nhảy nhanh, rộng và thắc mắc vì sao chính mình thì không thực hiện được các cú nhảy như vậy, bất kể họ luyện tập cần mẫn bao nhiêu. Các nghệ sĩ piano lớn trông như thực hiện các cú nhảy không chút nào nỗ lực, họ chơi các nốt và các hợp âm một cách chính xác từ vị trí này sang vị trí nọ bất kể chúng đang ở đâu. Trong thực tế, họ đang thực hiện nhiều động tác mà quá nhanh để mắt bạn nhận biết trừ phi bạn đã biết phải quan sát cái gì. Các nhạc sinh không qua đào tạo về kỹ thuật nhảy có xu hướng chuyển động bàn tay dọc theo một hình chữ V ngược. Với kiểu chuyển động này, sẽ khó mà đánh một nốt hay một hợp âm một cách chính xác bởi vì bàn tay sẽ đi xuống theo một góc hú hoạ nào đó. Góc này không bao giờ là như nhau bởi nó tùy thuộc vào quảng cách cú nhảy, nhịp độ, độ cao mà bàn tay đã được nhấc lên,vv. Sự đi xuống theo một góc làm gia tăng khả năng sai trệch cái vị trí đúng, và các phím bị chơi bởi một chuyển động ngang thay vì chuyển động thẳng từ trên xuống. Những cú nhảy nhanh thì trở thành bất khả thi bởi vì bạn không bao giờ có thể đạt nó kịp thời điểm.

Các cú nhảy gồm hai động tác chính: (1) chuyển dịch của bàn tay theo phương ngang để tới đúng vị trí và (2) động tác bổ thẳng từ trên xuống để chơi. Thêm vào đó, có hai động tác tuỳ chọn: sự xúc chạm các phím và động tác cất cánh (take-off motion). Động tác kết hợp nên trông tựa một hình chữ "U" ngược hơn là một chữ "V" ngược. Chữ "U" ngược này có các chân ngắn và một đỉnh bằng. Kỹ năng đầu tiên để luyện tập là thực hiện động tác chuyển dịch theo phương ngang của bàn tay nhanh hết mực khả dĩ để tiết kiệm thời gian đủ cho sự định vị các phím sau khi bàn tay đã đi tới đúng điểm đích của nó. Định vị các phím bằng sự xúc chạm chúng trước khi thực sự chơi. Sự xúc chạm các phím là tuỳ chọn bởi vì nó không luôn là cần thiết và đôi khi, không đủ thời gian cho việc ấy. Khi sự kết hợp các động tác này đã hoàn thiện, nó trông như thể được thực hiện trong một động tác duy nhất.

Sự xúc chạm các phím có thể được thực hiện nhanh đến kinh ngạc. Thông thường ta có nhiều thời gian để thực hiện việc này. Do đó, sẽ là một phương án tốt việc luôn xúc chạm các phím khi luyện tập các cú nhảy chậm. Khi tất cả kỹ năng kê trên đều hoàn thiện, thì sẽ có đủ thời gian để xúc chạm các phím ngay cả ở tốc độ cuối cùng. Có hiếm trường hợp trong đó không có thời gian để xúc chạm các phím, và các trường hợp hiếm đó vẫn có thể được chơi một cách chính xác nếu trước đó bạn đã định vị hầu hết các cú nhảy khác một cách chính xác bằng sự xúc chạm chúng.

Một thành tố khác của cú nhảy là sự cất cánh. Hãy thiết lập tập quán cất cánh nhanh bất chấp tốc độ của cú nhảy. Không có gì sai trái việc tới đích trước thời gian. Ngay cả khi luyện tập chậm, bạn vẫn nên luyện tập cất cánh nhanh sao cho kỹ năng này sẽ sẵn sàng khi bạn tăng tốc. Hãy khởi đầu cú cất cánh bằng một cú giật (kick) nhỏ theo phương xuống và ngang của cổ tay; không giống như cái động tác bổ xuống lúc kết thúc, động tác cất cánh không phải là thẳng đứng và nó có thể được kết hợp với chuyển động nhanh theo phương ngang. Hiển nhiên, toàn bộ quy trình nhảy phải được thiết kế sao cho bàn tay đạt tới đích điểm nhanh, một cách chính xác, và một cách hữu lợi sao cho có nhiều thời gian để bổ thẳng xuống và xúc chạm các phím.

Động tác quan trọng nhất cần luyện tập một khi bạn đã hiểu các thành tố của một cú nhảy là tăng tốc chuyển động phương ngang. Bạn sẽ ngạc nhiên sự bàn tay của bạn có thể chuyển động phương ngang nhanh thế nào. Bạn cũng có thể sẽ ngạc nhiên rằng bạn có thể nhanh hơn nhiều thế nào chỉ sau vài ngày luyện tập -- một điều mà một số nhạc sinh vĩnh viễn không đạt được chỉ vì họ chưa từng được dạy cách luyện tập nó. Tốc độ phương ngang này là cái cung cấp thời gian thêm cần thiết để bạn bảo đảm được 100% sự chính xác và để hợp nhất một cách không nỗ lực tất cả các thành tố khác của cú nhảy. Hãy luyện tập sự xúc chạm các phím bất kỳ khi nào sao cho nó trở thành bản chất thứ hai của bạn và bạn có thể tìm thấy các phím đúng mà không ngó bàn tay của bạn. Một khi nó đã được hợp nhất trơn tru vào trong sự chơi của bạn, thì thính giả sẽ không hề chú ý thấy rằng bạn đang xúc chạm các phím bởi vì nó được thực hiện trong chỉ một phần giây. Như một nhà ảo thuật tài năng, hai bàn tay bạn sẽ chuyển động nhanh hơn con mắt có thể trông thấy.

Giờ khi bạn đã hiểu các thành tố của cú nhảy, hãy tìm kiếm chúng khi bạn quan sát các nghệ sĩ piano hoà nhạc trình diễn. Khi ấy bạn nên có khả năng xác định được từng thành tố, và bạn sẽ ngạc nhiên trước mức độ thường xuyên làm sao mà các nghệ sĩ piano xúc chạm các phím trước khi gõ chúng và sự họ có thể thực hiện những thành tố này chỉ trong một nháy mắt. Các kỹ năng này cũng sẽ giúp bạn có thể chơi, và thậm chí thực hiện các cú nhảy xa, mà không cần ngó vào bàn tay.

Cách tốt nhất để luyện tập các động tác chuyển động ngang là luyện tập chúng bên ngoài cây piano. Hãy ngồi với khuỷu tay buông thẳng xuống, cẳng tay hướng tới phía trước, các ngón tay xoè ra trong một mặt phẳng ngang, hoặc trong tư thế đang chơi piano. Dịch chuyển thật nhanh bàn tay theo phương ngang, song song với sàn nhà, như trong một động tác nhảy. Chuyển động bàn tay thật nhanh xa khỏi bạn và dừng lại, rồi thư giãn tức thì, vai không được cử động. Kế, chuyển động thật nhanh trở về vị trí ban đầu. Hãy luyện tập những thao tác chuyển ra và trở vào lại này, nhanh hết mực bạn có thể, nhưng phải hoàn toàn thư giãn sau mỗi động tác. Đừng gắng học các động tác này trong một ngày, mặc dù từ ngày thứ nhất, bạn nên nhận thấy những sự cải thiện tức thì trong các cú nhảy của bạn nếu bạn chưa từng thực hiện điều này trước đây. Những sự cải thiện quan trọng nhất sẽ phải chờ sự cải thiện hậu luyện tập (post practice improvement), vì thế sẽ là vô hiệu việc gắng hoàn thiện nó trong chỉ một ngày.

Khi bạn đã học được cách tăng tốc động tác chuyển động ngang, thì các cú nhảy sẽ tức thì trở nên dễ dàng hơn. Để giảm stress, hãy thư giãn tất cả các bắp cơ ngay khi động tác chuyển động ngang được hoàn thành, và ngay khi các nốt đã được chơi. Một nhạc khúc tốt để luyện tập kỹ thuật nhảy cho LH là Biến tấu khúc thứ 4 của bản của Sonata in A, 16 (K300) lừng danh của Mozart. Biến tấu khúc này chứa những cú nhảy rộng mà trong đó LH chéo qua RH. Một nhạc khúc phổ biến tốt để luyện tập kỹ thuật nhảy cho RH là Chương thứ nhất của bản Pathetique Sonata (Opus 13) của Beethoven, ngay sau khúc tremolo các quãng tám LH, nơi mà RH thực hiện các cú nhảy chéo qua LH. Một đoạn thử thách hơn để luyện tập là trong bản Ballade Op. 23 của Chopin, ở phần kết, các cú nhảy LH ở nửa đầu của đoạn “Presto con fuoco”.

Hãy luyện tập tăng tốc động tác chuyển động ngang bằng cách chơi ở một nhịp độ chậm, nhưng phải chuyển động ngang nhanh hết mực bạn có thể, dừng tay bên trên vị trí đúng, xúc chạm các phím trước khi chơi. Sự xúc chạm các nốt sẽ bảo đảm 100% độ chính xác. Điều hướng tới ở đây là việc bạn xây dựng một tập quán luôn luôn đưa bàn tay tới đích điểm trước thời gian. Một khi động tác chuyển động ngang đã trôi chảy, thì hãy tăng tốc bằng cách giảm thời gian đợi trước khi chơi các nốt. Kế, dần dần kết hợp tất cả bốn thành tố của cú nhảy thành một động tác trơn tru. Bấy giờ động tác nhảy của bạn sẽ trông giống như của các nghệ sĩ piano vĩ đại mà bạn hằng ghen tị! Tuyệt hơn nữa, các cú nhảy là không hề khó và dễ sợ, sau hết.

Soạn giả: Chuan C. Chang (nhà khoa học)

Dịch giả: Nhật Nguyệt (thi sĩ)

Chia sẻ, sao chép vui lòng ghi rõ nguồn bài viết thuộc bản quyền Harmony Co., Ltd

>>Xem tiếp:

7. Các bài tập

a. Giới thiệu: Các bài tập Thuần tuý, Tạo độ mềm dẻo/linh hoạt, và Điều kiện thích nghi.

b. Các bài tập nhóm Parallel Set cho sự phát triển kỹ thuật thuần tuý

c. Cách sử dụng các bài tập Parallel Set (Chương 3, Appassionata-Beethoven)

d. Các âm giai, Arpeggio, các bài tập cho sự độc lập ngón và sự nhấc ngón.

e. Chơi các hợp âm (rộng), các bài tập dan ngón/lòng bàn tay.

f. Luyện tập các thao tác Nhảy

g. Bài tập dan/duỗi cơ (Stretching) và các bài tập khác.