(P66) Phương pháp luyện tập đàn piano - Nguyên lý và nguyên tắc nền tả

6. Thuộc lòng

i. Lượng tính trong đầu - Mental Timing

Khi chơi bằng trí nhớ, bạn cần luôn luôn hình dung trước trong đầu những gì bạn sắp chơi nhằm cho bạn có thể hoạch định trước, trong tình trạng hoàn toàn chủ động, tiên liệu các khó khăn, và hiệu chỉnh thích nghi các tình huống đang thay đổi. Ví dụ, bạn có thể thường thấy trước một chỗ lúng túng sắp xảy tới, và sử dụng một trong các thủ thuật đã được thảo luận trong sách này (xem mục III.9 về việc trau chuốt một tác phẩm) để lẩn tránh nó. Bạn sẽ không thể thấy trước chỗ lúng túng sắp xảy tới này nếu bạn không suy nghĩ trước sự đó. Một cách để luyện tập suy nghĩ trước là chơi nhanh, kế đó chơi chậm lại. Bằng sự chơi nhanh, bạn buộc não bộ mình suy nghĩ nhanh hơn, nhờ đó khi bạn chơi chậm lại, thì bạn bấy giờ tự nhiên đi trước bản nhạc. Bạn không thể suy nghĩ trước trừ phi bản nhạc đó bạn đã thuộc lòng tốt, do đó suy nghĩ trước thực sự là sự kiểm tra và giúp cải thiện trí nhớ bạn.

Bạn có thể suy nghĩ trước ở nhiều cấp độ phức tạp khác nhau.Bạn có thể suy nghĩ trước một nốt khi bạn đang chơi rất chậm. Ở các tốc độ cao hơn, bạn phải suy nghĩ ở cấp độ các ô nhịp hoặc câu nhạc.Bạn cũng có thể suy nghĩ về các nhạc đề hoặc ý tưởng âm nhạc hặc các giọng khác nhau hoặc các sự chuyển hòa âm (chord transitions). Đây là những mối liên tưởng khác nhau mà sẽ trợ giúp quy trình học thuộc lòng của bạn. Cách tốt nhất để chơi rất nhanh, là HS. Đây là một phó phẩm giá trị khác của luyện tập HS; ban đầu bạn sẽ ngạc nhiên, rằng thực sự thì việc chơi nhanh sẽ tác động gì tới não bộ mình. Đó là một trải nghiệm hoàn toàn mới mẻ, nếu bạn chưa từng luyện tập chơi nhanh như vậy trước đó. Mỗi não bộ đều có tốc độ tối đa riêng của nó, mà biên độ thay đổi rất rộng ở các cá nhân khác nhau. Bạn hãy an tâm rằng tốc độ tối đa này hoàn toàn đủ đáp ứng mọi tác phẩm piano.

Cách tốt nhất để luyện tập các tốc độ như vậy là bằng việc sử dụng các nhóm parallel set. Bởi bạn phải đi thật sự nhanh để đánh bại não bộ, những tốc độ cao như vậy là không dễ đạt được HT. Chơi nhanh là một cách tốt để tăng tốc hầu giúp cho não bộ có khả năng suy nghĩ trước.

j. Xây dựng Ký ức vĩnh viễn, Chơi trong đầu - Establishing Permanent Memory, Mental Play

Có tối thiểu năm phương pháp căn bản để học thuộc; chúng là: (1) trí nhớ bàn tay (nghe/tiếp chạm), (2) trí nhớ âm nhạc (nghe), (3) trí nhớ chụp ảnh (nhìn), (4) trí nhớ bàn phím. Chơi trong đầu (nhìn/tiếp chạm, não bộ), và (5) Trí nhớ lý thuyết [theoretical memory] (não bộ). Trong thực tế mọi người sử dụng một sự kết hợp chúng. Hầu hết mọi người chủ yếu dựa vào một phương pháp và sử dụng các phương pháp còn lại như một sự bổ sung.

Chúng ta đã thảo luận về trí nhớ bàn tay (III.6.d). Nó đạt được bằng cách luyện tập lặp lại cho tới khi "bản nhạc đã ở trong tay". Ở trường phái giảng dạy bản năng, phương pháp này được cho là tốt nhất để học thuộc, chẳng qua là vì họ thiếu các phương pháp tốt hơn. Điều chúng ta bây giờ mong muốn là hãy thay trí nhớ bàn tay bằng trí nhớ thực để xây dựng được một trí nhớ/tác phẩm thuộc lòng bền vững hơn và đáng tin cậy hơn.

Trí nhớ âm nhạc đặt nền tảng trên âm nhạc [của tác phẩm cụ thể -ND]: giai điệu, tiết tấu, cách diễn tấu, tình cảm, vv. Phương pháp này hoạt động hiệu quả nhất đối với loại người có thẩm mỹ nghệ thuật và âm nhạc, những người có những cảm xúc mạnh gắn kết với tác phẩm họ chơi. Những người có khả năng về cao độ tuyệt đối cũng sẽ sử dụng hiệu quả phương pháp này bởi vì họ có thể tìm ra các nốt trên cây piano từ trí nhớ âm nhạc của họ. Những người có thiên hướng sáng tác cũng sẽ sử dụng tốt loại trí nhớ này. Các nhạc sĩ không tự nhiên có được trí nhớ âm nhạc. Nó tùy thuộc loại não bộ của mỗi người, mặc dù nó có thể đào luyện, như được thảo luận ở mục III.6.m bên dưới. Lấy ví dụ, những người có trí nhớ âm nhạc tốt cũng có thể nhớ tốt các điều khác, chẳng hạn tên soạn nhạc gia và tên của tác phẩm. Họ có khả năng nhớ lại giai điệu tốt, vì vậy họ có thể ngâm nga bản nhạc nếu bạn nói họ tên bản ấy, cho hầu hết các tác phẩm mà họ tới khi đó mới chỉ nghe qua dăm lần.

Chức năng quan trọng nhất của trí nhớ âm nhạc là nó phục vụ như một thuật toán ghi nhớ (memory algorithm). Chúng ta sẽ thấy ở mục “m” bên dưới rằng tất cả những người có trí nhớ siêu hạng đều sử dụng một kiểu loại thuật toán nào đó để mà ghi nhớ. Các chìa khóa cho sự ghi nhớ thành công là việc có được một thuật toán và biết cách sử dụng nó. Các nhạc sĩ may mắn bởi họ không hề phát minh ra một thuật toán nào – âm nhạc chính là một trong các thuật toán tốt nhất quanh ta rồi ! Đây là lý do chính tại sao các nghệ sĩ piano hoà nhạc có thể chơi suốt nhiều giờ mà không hụt một nốt. Cho tới khi chúng ta hiểu rõ khía cạnh này của âm nhạc, chúng ta vẫn quy các kỳ tích trí nhớ này cho “tài năng” hoặc “thiên tài”, nhưng thực tế, nó chỉ là một kỹ năng ghi nhớ mà có thể học được dễ dàng, như được miêu tả bên dưới.

Soạn giả: Chuan C. Chang (nhà khoa học)

Dịch giả: Nhật Nguyệt (thi sĩ)

Chia sẻ, sao chép vui lòng ghi rõ nguồn bài viết thuộc bản quyền Harmony Co., Ltd

>>Xem tiếp:

6. Thuộc lòng

a. Vì sao phải học thuộc lòng ?

b. Ai có thể Học thuộc lòng, thuộc Cái gì, Khi nào.

c. Thuộc lòng và Bảo trì trí nhớ.

d. Trí nhớ bàn tay - Hand Memory

e. Khởi đầu tiến trình học thuộc.

f. Củng cố trí nhớ/dữ liệu đã ghi nhớ

g. Luyện tập nguội - Practicing Cold