(P33) Phương pháp luyện tập đàn piano - Nguyên lý và nguyên tắc nền tảng

3. Láy rền và Reo dây - Trills & Tremolos

a. Láy rền - Trills

Không có gì chứng minh tốt hơn về hiệu quả các các bài tập parallel set (PS) (xem III.7) cho bằng sử dụng chúng để học trill. Có hai vấn đề lớn cần giải quyết khi học trill: (1) tốc độ (mà bạn có khả năng chủ động kiểm soát) và (2) duy trì nó lâu theo mong muốn. Các bài tập PS được thiết kế để giải quyết chính xác các loại khó khăn này và do đó có hiệu quả rất tốt cho việc luyện tập các trill. Whiteside có miêu tả một phương pháp luyện tập trill như một lối kích hợp âm [chord attack]. Phương pháp này không hề mới. Tuy nhiên, bởi nay chúng ta đã hiểu cơ chế luyện tập chi tiết hơn, chúng ta có thể thiết kế một giải pháp trực tiếp và hiệu quả nhất bằng cách sử dụng các PS.

Khó khăn thứ nhất là giải quyết hai nốt đầu tiên [của một cú trill-ND]. Nếu hai nốt đầu tiên mà không được bắt đầu thích hợp, thì việc học cú trill đó sẽ trở thành một công việc khó. Sự quan trọng của hai nốt đầu tiên cũng đúng với các câu chạy, các arpeggio, vv., nữa. Nhưng giải quyết vấn đề trở ngại này rất giản dị -- hãy áp dụng các bài tập PS hai nốt. Do đó, cho một cú trill 2323.... , hãy sử dụng nốt 3 thứ nhất như móc liên kết và luyện tập 23. Kế, luyện tập 32, rồi 232, vv. Rất đơn giản ! Nó sẽ tác động như phép thần kỳ ! (Bạn nên đọc mục III.7 về các bài tập PS trước khi áp dụng chúng cho trill).

Trill gồm hai vận động: một vận động ngón và một là sự quay cẳng tay. Do đó, hãy luyện tập 2 kỹ năng này riêng rẻ. Đầu tiên sử dụng chỉ các ngón tay để trill, với bàn tay và cánh tay hoàn toàn bất động. Kế, hãy giữ các ngón tay cố định và trill chỉ với cánh tay xoay vòng. Bằng cách này, bạn sẽ xác định được rằng các ngón tay hay sự xoay cẳng tay đã khiến bạn bị giảm tốc. Nhiều nhạc sinh chưa từng luyện tập xoay cánh tay nhanh (đu đưa/lúc lắc cẳng tay), và động tác này sẽ thường là động tác chậm hơn. Với các trill nhanh, cử động xoay lui-tới này thì nhỏ tới mực không nhìn thấy được, song là cần thiết. Hãy áp dụng các bài tập PS cho các các động tác ngón và xoay cẳng tay. Hãy cường điệu các thao tác đó cho các trill chậm và gia tăng tốc độ bằng cách giảm đi biên độ của các động tác. Biên độ đích của cả hai loại động tác không nhất thiết phải giống nhau bởi bạn sẽ sử dụng một động tác nhỏ hơn cho động tác chậm hơn (xoay cẳng tay) nhằm bù cho sự chậm chạp của nó. Khi bạn luyện tập các động tác này, hãy thử nghiệm với các vị trí ngón khác nhau. (Xem đoạn về Tremolo nơi có những phương pháp tương tự để áp dụng – Bởi trill chính xác là một tremolo thu nhỏ.)

Với trill, sự thư giãn thậm chí còn quan trọng hơn với hầu hết bất cứ loại kỹ thuật nào bởi trill cần thiết sự ổn định nhanh động lượng [rapid momentum balance]; nghĩa là, các PS, vì chỉ gồm 2 nốt, có quá nhiều móc liên kết khi chỉ dựa vào sự song song [* parallelism] để đạt tốc độ. Do đó ta phải có khả năng nhanh chóng thay đổi các động lượng của các ngón tay. Với các trill, động lượng của vận động ngón tay phải bị kháng lại [counteracted] bởi sự xoay cẳng tay. Stress sẽ làm khoá các ngón tay vào các thành viên lớn hơn chẳng hạn các lòng bàn tay và bàn tay, và do đó làm gia tăng khối lượng có hiệu lực [effective mass] của các ngón tay. Khối lượng lớn hơn có nghĩa là động tác chậm hơn: hãy chứng kiến sự thực rằng con chim ruồi thì vẫy cánh nhanh hơn còn kền kền và các côn trùng nhỏ thì thậm chí nhanh hơn cả con chim ruồi. Hiện tượng này vẫn đúng ngay cả khi ta bỏ qua sức cản của không khí; trong thực tế, không khí thì sệt ở mức tác động với con chim ruồi hơn là con kền kền và với một côn trùng nhỏ, không khí thì sệt gần như là nước đối với một con cá lớn; ấy nhưng các côn trùng có thể vẫy cánh rất nhanh bởi khối lượng cánh của chúng thì quá bé. Vì nhẽ đó điều quan trọng là phải hợp nhất sự thư giãn hoàn toàn vào trong cú trill ngay từ khởi đầu, nhờ đó giải phóng được các ngón tay khỏi bàn tay. Trill là một kỹ năng mà đòi hỏi sự duy trì triền miên. Nếu bạn muốn là một người trill giỏi, bạn sẽ cần phải luyện tập trill hằng ngày, bài tập PS.1 (2-nốt) là quy trình tốt nhất để duy trì trill trong hình thể cao nhất, đặc biệt là nếu bạn đã sử dụng nó trong một thời gian, hoặc nếu bạn muốn tiếp tục cải thiện nó.

Cuối cùng, trill thì không hề là một chuỗi các nốt staccato. Các đầu ngón tay d0 đó phải được giữ ở đáy nhấn phím lâu hết mực có thể; tức là các backcheck [búa kiểm tra] phải được tham gia vào hoạt động này cho từng/mọi nốt. Hãy lưu ý chỉ nhấc phím một cách tối thiểu cho sự cần thiết của hoạt động lặp lại các nốt. Những người chơi piano mà thường xuyên chơi trên các đại dương cầm nên ý thức rằng độ cao nhấc phím (lift distance) này có thể là cao gần gấp đôi ở đàn piano đứng. Các cú trill nhanh hơn sẽ đòi hỏi các độ cao nhấc phím nhỏ hơn; do đó, trên một cây piano đứng, bạn có thể phải giảm tốc độ cú trill. Các cú trill nhanh trên các piano điện là khó bởi vì bộ cơ của chúng kém hơn.

Soạn giả: Chuan C. Chang (nhà khoa học)

Dịch giả: Nhật Nguyệt (thi sĩ)

Chia sẻ, sao chép vui lòng ghi rõ nguồn bài viết thuộc bản quyền Harmony Co., Ltd

>>Xem tiếp:

Bài viết liên quan

TỪ VIẾT TẮT & THUẬT NGỮ THƯỜNG DÙNG

12/07/2021

SÁCH PHƯƠNG PHÁP LUYỆN TẬP ĐÀN PIANO - NGUYÊN LÝ VÀ NGUYÊN TẮC NỀN TẢNG tảng (Fundamentals of Piano Practice) Soạn giả: Chuan C. Chang (nhà khoa học) Dịch giả: Nhật Nguyệt (thi sĩ) Chia sẻ, sao chép vui lòng ghi rõ nguồn bài viết thuộc bản quyền Harmony Co., Ltd TỪ VIẾT TẮT AP =...