(P168) Phương pháp luyện tập đàn piano - Nguyên lý và nguyên tắc nền tảng

21. Tâm lý học của Piano (tiếp theo)

Với giáo viên, không có bất cứ cái gì hoài nghi nữa rằng thảy mọi thứ trong xã hội hiện đại đặt nền tảng trên một sự giáo dục rộng lớn. Hoàn toàn không cần thiết phải là một nhà khoa học hoặc phải nghiên cứu các khái niệm cao cấp trong tâm lý học. Sự thành công trong cái thế giới thực thì không  bị trói buộc với các thành tựu hàn lâm; các doanh nhân thành công nhất không hề có mảnh bằng MBA. Có lẽ tiến bộ quan trọng nhất của  xã hội hiện đại là rằng tất cả các khái niệm này mà xưa kia được cho là những kiến thức chuyên biệt đang trở thành dễ hiểu hơn, không bởi vì chúng đã thay đổi, mà vì một sự hiểu biết tốt hơn luôn làm đơn giản hoá chúng và các phương pháp giảng dạy thì không ngừng được cải thiện. Thêm vào đó, chúng ta đang trở nên thân thuộc hơn với chúng bởi vì chúng ta ngày càng cần chúng nhiều hơn trong cuộc sống thường ngày của chúng ta. Như vậy một người thầy chỉ cần có óc hiếu kỳ và sự sẵn lòng giao tiếp/truyền đạt, thì cái kết quả sẽ tự động theo sau.  

Nhiều nhạc sinh cần một công cụ tâm lý để khắc phục nỗi sợ hãi vô cơ sở của sự bất lực về trí nhớ. Trong sách này, chúng ta không chỉ nói về sự thuộc lòng bản  Fur Elise. Chúng ta còn nói về một nhạc mục kéo dài hơn 5 tiếng đồng hồ với các tác phẩm âm nhạc đích thực, mà với hầu hết chúng, bạn có thể chỉ cần ngồi xuống rồi chơi chỉ chốc lát ngay sau khi được thông báo mời diễn. Cái đòi hỏi duy nhất cho sự duy trì trí nhớ cho một nhạc mục như thế là rằng bạn phải chơi piano hằng ngày. Một số người không hề gặp trở ngại nào về việc học thuộc, song hầu hết có thành kiến rằng sự học thuộc các nhạc mục đáng kể là dành cho chỉ một số ít ỏi các “thiên tài”. Nguyên do chính cho nỗi sợ hãi vô cơ sở  này là sự trải nghiệm trong quá khứ mà trong đó các nhạc sinh được dạy trước nhất là chơi bản nhạc cho thật hoàn chỉnh, rồi sau đó mới được dạy cách học thuộc, cách  mà, như đã được giải thích trong mục III.6, là một trong các cách khó thuộc nhất. Với các nhạc sinh mà đã được dạy đúng từ đầu, việc học thuộc thì tựa như một bản năng thứ hai vậy; nó là một phần hợp nhất [được lồng vào] của sự học bất kỳ một tác phẩm mới nào. Việc thích nghi và áp dụng phương pháp này sẽ tự động làm bạn trở thành một người có trí nhớ tốt/ người học thuộc giỏi, mặc dù với những người đã có tuổi, việc này có thể phải mất nhiều năm. 

Sự căng thẳng là một vấn đề trở ngại tâm lý khó khắc chế. Để thành công, bạn phải hiểu  rằng sự căng thẳng chỉ là một tiến trình tâm lý thuần tuý. Cái hệ thống hiện nay của sự thúc ép các nhạc sinh trẻ tham gia các buổi trình diễn mà không có sự chuẩn bị thích đáng là phản lợi ích/vô hiệu quả, và  thường khi tạo ra những nhạc sinh mà có xu hướng lâm vào những vấn đề trở ngại của sự căng thẳng lớn hơn là khi họ bắt đầu các bài học. Một khi một nhạc sinh đã bị trải nghiệm sự căng thẳng mãnh liệt từ trải nghiệm piano của mình, thì  nó có thể gây tác động tiêu cực lên bất kỳ cái gì khác mà là tương tự, chẳng hạn việc phải xuất hiện ở các cuộc diễn hoặc bất kỳ hình thức trình diễn công cộng nào khác. Vì thế, cái hệ thống hiện nay là xấu cho sức khỏe tâm lý nói chung. Như đã thảo luận ở mục 15 bên trên, sự căng thẳng là một vấn đề trở ngại có thể được giải quyết ổn thoả cho hầu hết mọi người và một chương trình tốt để khắc chế sự căng thẳng sẽ góp phần  xây dựng sức khỏe tinh thần nhờ niềm tự hào, niềm vui, và cái cảm giác của sự hoàn tựu mà bạn cảm nhận. Tâm lý  thấm nhập và can thiệp vào mọi thứ mà chúng ta thực hiện ở piano, từ sự tạo động lực cho các nhạc sinh cho tới nền tảng căn bản của âm nhạc và sáng tác âm nhạc.

Cách tốt nhất để  tạo động cơ cho học trò bạn là dạy chúng các phương pháp luyện tập mà sự ấy rất tưởng thưởng với sự các học trò bạn không muốn bỏ học. Các giải thi và các buổi trình diễn là những tác nhân tạo động cơ lớn, song chúng phải được dẫn dắt với sự cẩn trọng và với sự hiểu biết thích đáng về tâm lý học. Sự kích thích lớn nhất là các khía cạnh tâm lý của nền tảng căn bản của âm nhạc. Bach đã sử dụng các nguyên liệu nhạc đề đơn giản nhất, các nhóm parallel set, và chứng minh rằng chúng có thể được sử dụng để sáng tác thứ âm nhạc sâu sắc nhất từng được sáng tạo và/mà đồng thời lại có thể dạy chúng ta phương cách luyện tập.

Mozart đã sử dụng một thứ công thức để sản xuất các tác phẩm hàng loạt; chúng ta nay đã hiểu được bằng cách nào mà ông đã soạn được nhiều đến thế trong quãng đời ngắn ngủi của ông. Beethoven đã sử dụng các khái niệm thuộc loại lý thuyết nhóm (group theoretical type concepts) để xây dựng một cột sống (backbone} cho các tác phẩm của mình. Ông đã chứng minh bằng cách nào bạn có thể duy trì hấp dẫn thính giả với một giai điệu quyến rũ ở RH trong khi vẫn chủ động điều khiển  (controlling) các tình xúc cảm với  LH, y hệt điều mà công nghệ truyền hình thực hiện ngày nay, bằng cách cho bạn xem một đoạn video đầy khích động trong khi chủ động điều khiển  (controlling) các tình xúc cảm của bạn với các hiệu ứng âm thanh.

Chopin, nổi danh vì sự lãng mạn và loại âm nhạc độc sáng không giống bất kỳ ai khác, đã sử dụng các công cụ toán học trong bản Fantaisie Impromptu để đẩy tốc độ bản nhạc đạt tới “ngưỡng âm thanh” (III.2), sản sinh những hiệu ứng đặc biệt lên não bộ mà có thể  làm thôi miên thính giả. Âm giai bán cung (chromatic scale) được chuyển hoá từ các hợp âm và bản nhạc chảy theo các tiến trình hợp âm bởi vì các mối quan hệ về tần số này giúp đơn giản cho bộ nhớ và các quy trình xử lý dữ liệu thông tin của não bộ. Kỹ thuật không thể bị tách rời khỏi âm nhạc, và âm nhạc không thể bị tách ly khỏi tâm lý học; do thế, sự luyện tập piano không phải là sự xây dựng các cơ ngón tay hoặc các bài tập lặp đi lặp lại: kỹ thuật về căn bản là ở não bộ con người. Nghệ thuật và các nghệ sĩ mang chúng ta tới đó, từ rất lâu trước khi chúng ta có thể lý giải một cách phân tích lặp đi lặp lại tại sao chúng gây tác dụng.

Soạn giả: Chuan C. Chang (nhà khoa học)

Dịch giả: Nhật Nguyệt (thi sĩ)

Chia sẻ, sao chép vui lòng ghi rõ nguồn bài viết thuộc bản quyền Harmony Co., Ltd

 >>Xem tiếp:

20. Bach: Soạn nhạc gia và Người thầy vĩ đại nhất (15 Invention và các nhóm Parallel Set của chúng)

21. Tâm lý học của Piano

22. Tóm lược Phương pháp.

PHỤ LỤC  

LỜI BẠT CỦA NGƯỜI DỊCH

(P169) Phương pháp luyện tập đàn piano - Nguyên lý và nguyên tắc nền tảng

(P170) Lời bạt của người dịch 

Từ viết tắt và thuật ngữ thường dùng