(P163) Phương pháp luyện tập đàn piano - Nguyên lý và nguyên tắc nền t

20. Bach: Soạn nhạc gia và Người thầy vĩ đại nhất (15 Invention và các nhóm Parallel Set của chúng)

Chúng ta vắn tắt phân tích 15 bản Invention hai-bè của Bach từ những góc nhìn đơn giản về cấu trúc nhằm khám phá bằng cách nào và tại sao ông đã sáng tác chúng. Mục tiêu của chúng ta là nhằm hiểu tốt hơn cách luyện tập và thu lợi từ các sáng tác của Bach. Như một phó phẩm, chúng ta có thể sử dụng các kết quả này để nghiên cứu về đề tài âm nhạc là gì và bằng cách nào mà Bach đã sản sinh ra thứ âm nhạc lạ thường như thế từ những cái (chúng ta sẽ chứng minh) là “tài liệu giảng dạy” mà xét ra về căn bản thì không gì khác biệt với của Czerny hoặc Dohnanyi. Dĩ nhiên, Bach đã sử dụng các khái niệm âm nhạc cao cấp trong hoà âm, đối âm,vv, mà các lý thuyết gia âm nhạc hãy còn tranh luận tới ngày nay, trong khi những vị khác đã viết “nhạc bài học-lesson music” chủ yếu vì giá trị luyện ngón của chúng. Ở đây, chúng ta chỉ xem xét các bản Invention ở mức độ cấu trúc đơn giản nhất. Ngay cả ở mức độ căn bản này, thì đã có một số những ý tưởng sư phạm phức tạp mà chúng ta có thể khám phá và đi tới sự nhận thức rằng âm nhạc và kỹ thuật là bất khả phân ly.

Có một tiểu luận rất hay về các Invention của Bach và lịch sử của chúng, viết bởi Tiến sĩ Yo Tomita thuộc Queen’s University ở Belfast, Ireland. Mỗi Invention sử dụng một âm giai khác nhau mà đều là quan trọng trong hệ các Hệ âm Điều hoà (Well Temperaments) được yêu chuộng vào thời đại của Bach. Chúng ban đầu được viết cho người con trưởng của ông, Wilhelm Friedemann Bach, khi Friedemann 9 tuổi, khoảng năm 1720. Chúng sau đó được ông nâng cấp và dùng dạy cho các học trò khác.

Một đặc điểm chung đáng kinh ngạc cho tất cả các bản Invention là rằng mỗi bản tập trung vào một con số nhỏ các nhóm parallel set (PS). Chà, bạn có thể bảo, “Điều đó là chẳng đúng -- vì trong thực tế mọi tác phẩm đều được thể được phân nhỏ thành các PS, dĩ nhiên, các bản Invention phải là tất cả các PS, thế thì có chi là mới?” Yếu tố mới là rằng mỗi Invention được dựa trên chỉ từ một tới ba nhóm PS riêng biệt mà Bach lựa chọn cho luyện tập. Để chứng minh điều này, chúng ta liệt kê các PS này bên dưới cho từng Invention. Nhằm tập trung toàn bộ vào các PS đơn giản, Bach tuyệt đối tránh sử dụng các quãng ba và các hợp âm phức tạp hơn (thirds and more complex chords) (ở một tay), mà Hanon sử dụng trong các bài tập được đánh số cao nhất của ông ta. Như thế Bach đã muốn các học trò mình thông thạo các PS trước khi tinh thông các hợp âm.

Các nhóm PS đơn giản là vụn vặt nhất từ một góc nhìn kỹ thuật. Đó lại chính là lý do tại sao chúng rất hữu dụng -- chúng là dễ học. Bất kỳ ai với chút trải nghiệm piano đều có thể học chơi chúng khá nhanh. Các thách thức kỹ thuật thực sự nảy sinh khi bạn phải kết nối hai nhóm lại bằng một móc liên kết giữa chúng. Bach hiển nhiên biết sự này và do đó đã sử dụng chỉ các sự kết hợp của các nhóm PS như các khối/đơn vị vật liệu xây dựng của ông. Như thế các Invention dạy cách chơi các nhóm PS và các móc liên kết -- việc học các nhóm PS sẽ là vô dụng nếu bạn không thể kết nối chúng. Dưới đây, tôi sẽ dùng thuật ngữ PS “linear-tuyến tính-” để chỉ các nhóm trong đó các ngón chơi theo trật tự liên tiếp (ví dụ 12345), và các nhóm “alternating - luân chuyển” khi các ngón tay luân phiên chơi (ví dụ 132435). Các nhóm PS được kết hợp này hình thành cái mà bằng thuật ngữ được gọi là các “motif” trong các bản Invention của Bach.

Tuy nhiên, sự kiện rằng chúng được kiến tạo bằng việc sử dụng các PS căn bản nhất cho thấy rằng các “motif” của ông không được chọn lựa bởi nội dung âm nhạc của chúng, mà được chọn vì giá trị sư phạm của chúng và âm nhạc thì sau đó mới được bổ sung bằng thiên tài của Bach. Theo đó chỉ duy nhất Bach đã có thể thành tựu một kỳ công như vậy; điều này lý giài vì sao mà Hanon thất bại. Dĩ nhiên, lý do chính tại sao Hanon thất bại là vì ông không biết các phương pháp luyện tập trong khi Bach thì biết. Chỉ một sự kết hợp tiêu biểu của các nhóm PS là được kê dưới đây cho từng bản Invention; Bach đã sử dụng chúng trong nhiều biến tấu, chẳng hạn đảo ngược, nghịch đảo,vv. Lưu ý rằng Hanon đặt nền tảng các bài tập của ông ta trên cùng các nhóm PS đó, mặc dù ông ta khả năng đã thành tựu điều này bởi ngẫu nhiên, bằng sự trích các motif này từ các tác phẩm của Bach. Có lẽ bằng chứng hùng hồn nhất rằng Bach đã biết về các nhóm PS là các nhóm PS mà ông sử dụng có độ phức tạp tăng dần ông theo con số tăng dần của các bản Invention.

Soạn giả: Chuan C. Chang (nhà khoa học)

Dịch giả: Nhật Nguyệt (thi sĩ)

Chia sẻ, sao chép vui lòng ghi rõ nguồn bài viết thuộc bản quyền Harmony Co., Ltd

>>Xem tiếp:

20. Bach: Soạn nhạc gia và Người thầy vĩ đại nhất (15 Invention và các nhóm Parallel Set của chúng)

21. Tâm lý học của Piano

22. Tóm lược Phương pháp.

(P164) Phương pháp luyện tập đàn piano - Nguyên lý và nguyên tắc nền tảng

(P165) Phương pháp luyện tập đàn piano - Nguyên lý và nguyên tắc nền tảng