(P146) Phương pháp luyện tập đàn piano - Nguyên lý và nguyên tắc nền tảng.

17. Piano đứng, Đại dương cầm, Piano điện; Việc mua và bảo quản.

d. Đại dương cầm.

Các ưu thế của hầu hết các đại dương cầm là: thang cường độ (to/nhỏ) lớn hơn, cấu trúc mở cho phép âm thanh tự do thoát ra (điều này cung ứng nhiều khả năng chủ động/điều khiển và diễn cảm hơn), âm thanh phong phú hơn, tốc độ lặp (phím) nhanh hơn, bộ cơ hoạt động trôi chảy hơn (việc sử dụng trọng lực thay vì các lò xo),  một pedal hãm âm "đích thực" (xem mục II.24), âm thanh trong trẻo hơn (chỉnh dây chính xác dễ hơn) và bề ngoài ấn tượng hơn. Một ngoại lệ là loại đại dương cầm "baby" (chưa tới 5'-2" [ 147.22 cm) mà âm thanh đầu ra của chúng thường không thỏa mãn và nên được xem chủ yếu là vật dụng trang trí. Một vài công ty (Yamaha, Kawai) đang bắt đầu sản xuất các loại đại dương cầm baby có âm thanh có thể chấp nhận, nhưng ngay cả với các loại rất mới này, cũng đừng liệt vào ngoại lệ mà không kiểm nghiệm chúng. Các đại dương cầm lớn hơn có thể phân làm hai loại chính, loại "đại dương cầm luyện tập [student grand]" dưới 6 - 7 ft (1.82 - 2.13m), và đại dương cầm hòa nhạc (concert grand). Các đại dương cầm hoà nhạc cung ứng thang cường độ rộng lớn, chất lượng âm thanh tốt hơn, và nhiều khả năng điều khiển giọng hơn. 

Như một ví dụ cho vấn đề "chất lượng đối lập kích cỡ" này, hãy xét các piano Steinway. Kiểu baby, model S (5'-2" [147.22 cm]), về căn bản vẫn là vật dụng trang trí, rất hiếm cây có âm thanh đủ chất lượng để có thể coi là chơi được và thua kém nhiều cây piano đứng. Nhóm có kích cỡ lớn hơn bao gồm các model M, O, và L (5'-7" tới 5'-11" [147.2 - 150.4 cm). Các model này là hết sức tương tự nhau và là những piano cho nhạc sinh luyện tập tuyệt hảo. Tuy nhiên, các nhạc sinh cao cấp sẽ không xem chúng là những đại dương cầm thực thụ do sự ngân tiếng kém hơn, có quá nhiều âm gõ đập (percussive sound), và các nốt chứa qua nhiều hoạ âm (harmonic content). Model kế, (cỡ 6'-2" [189.98 cm]), là giáp ranh, và B (6'-10" [213.36 cm ]), C(7'-5" [228.6cm]), và D(9'[274.3cm]) là các đại dương cầm thực thụ. Một vấn đề cho sự đánh giá các piano Steinway là rằng chất lượng trong phạm vi từng model là cực kỳ biến đổi; tuy nhiên, về bình quân, có một sự cải thiện đáng kể về chất lượng và đầu ra âm thanh với sự gia tăng theo từng kích cỡ.  

Các đại dương cầm đòi hỏi việc chỉnh giọng búa thường xuyên hơn các piano đứng; nếu không, chúng trở nên quá "sáng" hoặc "gắt", mà khi đó hầu hết các sở hữu chủ rốt cục phải chơi với nắp đàn đóng. Nhiều chủ gia hoàn toàn bỏ lơ việc chỉnh giọng búa. Hậu quả là rằng những cây đại dương cầm như vậy tạo ra quá nhiều âm thanh và các âm thanh quá gắt, và do đó phải được chơi với nắp đàn đóng lại. Không có bất kỳ gì là sai với việc chơi một đại dương cầm với nắp đàn đóng. Tuy nhiên, một số những người theo chủ nghĩa thuần túy (purism) sẽ bày tỏ thất vọng với sự luyện tập như vậy, và bạn chắc chắn ném bỏ một cái gì tuyệt diệu mà vì nó bạn mất một khoản đầu tư đáng kể. Các buổi trình diễn thính phòng hầu hết yêu cầu nắp đàn để mở, để có một piano nhạy cảm hơn.  

Do đó bạn nên luôn luyện tập với nắp đàn để mở trước một buổi trình diễn nếu bạn thường luyện tập với nắp đàn đóng. Trong một phòng lớn, hoặc một thính đường recital, sẽ có ít dội âm hơn nên bạn không bị nghe những âm thanh gầm rống điếc tai như hậu quả trong một căn phòng nhỏ. Một sảnh đường hòa nhạc sẽ hấp thu âm thanh từ piano tới mực, nếu bạn vốn quen với việc luyện tập trong phòng nhỏ, bạn sẽ gặp khó khăn để nghe âm đàn của chính mình trong một đại thính đường (concert hall).

Một trong những ưu điểm lớn nhất của các đại dương cầm là việc chúng sử dụng trọng lực như lực để trả búa về. Ở các piano đứng lực phục hồi này được cấp bởi các lò xo. Trọng lực thì không đổi và đồng nhất trên toàn bộ bàn phím đại dương cầm trong khi sự bất đồng nhất ở các lò xo và lực ma sát có thể gây nên sự bất đồng nhất ở sự cảm giác các phím của một piano đứng. Sự đồng nhất về cảm giác phím là một trong những đặc điểm quan trọng nhất của các piano được cân chỉnh tốt và chất lượng cao. Nhiều nhạc sinh cảm thấy bị đe dọa bởi vẻ ngoài đồ sộ của các đại dương cầm khổng lồ tại các recital và các giải thi, nhưng các đại dương cầm này trong thực tế là dễ chơi hơn các piano đứng. Một sự e sợ của các nhạc sinh này liên quan các đại dương cầm này là rằng bộ cơ của chúng có thể nặng hơn. Tuy nhiên, trọng lượng nhấn phím là cái mà có thể được hiệu chỉnh bởi chuyên gia cân chỉnh cây piano và có thể được chỉnh tới bất kỳ con số nào bất kỳ đó là một piano đứng hay một đại dương cầm.   

Các nhạc sinh cao cấp dĩ nhiên sẽ thấy việc chơi những tác phẩm nhiều đòi hỏi trên các đại dương cầm là dễ hơn trên các piano đứng, chủ yếu là do bộ cơ của chúng nhanh hơn và sự đồng nhất phím của chúng cao hơn. Kết quả là, các đại dương cầm tốt có thể tiết kiệm cho bạn nhiều thời gian khi bạn nỗ lực thụ đặc các kỹ năng cao cấp. Lý do chính cho sự này là rằng bạn dễ phát triển các tập quán xấu khi chiến đấu với các chi tiết khó trên các piano đứng. Các chi tiết nhạc nhiều thử thách thì thậm chí càng khó thực hiện hơn trên các piano điện tử  (và là bất khả thi trên các model mà không có ttnp thích đáng) bởi vì chúng không có sức mạnh và  phản ứng với sự chạm phím [response to touch] mà được yêu cầu ở các tốc độ cao.   

Một số người có những căn phòng nhỏ khổ sở việc suy nghĩ một cây đại dương cầm lớn sẽ có âm thanh quá lớn trong một không gian như thế không. Cường độ âm thanh lớn thường không phải là vấn đề quan trọng nhất, và bạn luôn có quyền tuỳ chọn việc đóng nắp đàn ở các góc khác nhau. Cường độ âm thanh tối đa của các đại dương cầm cỡ trung và cỡ đại là khác biệt không đáng kể, và bạn có thể chơi khẽ hơn với các đại dương cầm cỡ lớn hơn. Chính dội âm mới là vấn đề phiền phức nhất. Các dội âm có thể được loại bỏ dễ dàng bằng một tấm thảm trải sàn và sử dụng vật liệu cách âm  cho một hoặc hai bức tường. Do vậy nếu cây đại dương cầm đặt vừa một căn phòng mà không gây quá trở ngại về không gian, thì nó có thể được chấp nhận về phương diện cường độ âm thanh. 

Soạn giả: Chuan C. Chang (nhà khoa học)

Dịch giả: Nhật Nguyệt (thi sĩ)

Chia sẻ, sao chép vui lòng ghi rõ nguồn bài viết thuộc bản quyền Harmony Co., Ltd

 >>Xem tiếp:

17. Piano đứng, Đại dương cầm, Piano điện; Việc mua và bảo quản.

a. Piano đứng, Đại dương cầm hay  Piano điện?

b. Piano điện tử.

c. Piano đứng cơ.

d. Đại dương cầm.

e. Mua sắm một piano cơ.

f. Bảo trì/Chăm sóc Piano.

(P147) Phương pháp luyện tập đàn piano - Nguyên lý và nguyên tắc nền tảng

(P148) Phương pháp luyện tập đàn piano - Nguyên lý và nguyên tắc nền tảng

(P149) Phương pháp luyện tập đàn piano - Nguyên lý và nguyên tắc nền tảng