(P134) Phương pháp luyện tập đàn piano - Nguyên lý và nguyên tắc nền t

16. Về giảng dạy piano

c. Chơi Thuộc lòng, Đọc nhạc, Lý thuyết.

Giáo viên phải chọn, vào một thời kỳ sớm, nhạc sinh của mình nên được dạy chơi thuộc lòng hay học đọc nhạc. Quyết định chọn lựa này là nhất thiết bởi thực tế rằng các chi tiết của chương trình giảng dạy và cách tương tác giao tiếp giữa thầy và trò sẽ lệ thuộc nó. Phương pháp dạy violon của Suzuki nhấn mạnh vào sự chơi từ trí nhớ thay vì thị tấu, đặc biệt là cho trẻ nhỏ, và đây cũng là phương pháp/giải pháp tốt nhất cho piano. Sẽ dễ dàng hơn cho việc chơi thị tấu sau khi bạn đã có thể chơi tương đối giỏi, y như trẻ em học nói trước khi học đọc. Những khả năng nói và làm nhạc là những đặc điểm tiến hoà tự nhiên mà thảy chúng ta đều có; sự đọc là cái gì đó được bổ sung về sau như một hậu quả của sự văn minh (civilization) của chúng ta. Học nói chẳng qua chính là một quy trình học thuộc tất cả các âm và các cấu trúc logic của từng ngôn ngữ. Vì vậy, sự đọc là "cao cấp" hơn và kém "tự nhiên" hơn, và do đó về logic là không thể đi trước việc học thuộc. Lấy ví dụ, có nhiều quan điểm âm nhạc về việc học thuộc (từ việc nghe các tác phẩm thu âm) mà không bao giờ được viết ra, chẳng hạn về sắc thái, chơi với uy lực và tự tin,vv. Đây là lý do tại sao việc học thuộc phải được dạy từ ngày khởi đầu.

Tuy nhiên, đọc nhạc/chơi thị tấu không nên bị lơ là hoàn toàn thời khởi đầu. Đây chỉ là một vấn đề về sự ưu tiên. Vì ký âm pháp thì giản dị hơn bất cứ hệ alphabet ngôn ngữ nào, trẻ con có thể học đọc nhạc sớm nhiều trước khi chúng học đọc sách. Do vậy đọc nhạc nên được dạy ngay từ đầu, nhưng chỉ vừa đủ để đọc cho việc học một bản nhạc và thuộc nó. Sự đọc nhạc nên được khuyến khích miễn là nó không gây cản trở việc chơi bằng trí nhớ và không nên tạo áp lực nào cho việc phát triển các kỹ năng đọc nhạc cao cấp. Điều này có nghĩa là, một khi một tác phẩm đã được học thuộc, thì tổng phổ không nên được sử dụng cho việc luyện tập hằng ngày. Tuy nhiên, giáo viên phải chắc chắn rằng sự thiếu nhấn mạnh vào việc học đọc nhạc không gây hậu quả là nhạc sinh trở thành một người đọc nhạc kém kẻ mà chỉ thuộc lòng một cách máy móc mọi thứ và không thể đọc nhạc. Có một xu hướng ở đại đa số nhạc sinh là sẽ trở thành, hoặc là người đọc nhạc tốt (và là người thuộc nhạc tồi) hoặc là trái lại, bởi vì khi bạn trở thành giỏi cái này, bạn ít cần cái kia hơn. Bằng việc theo dõi chu đáo đứa trẻ, cha mẹ hoặc giáo viên có thể ngăn chặn sự đứa trẻ trở thành một người đọc nhạc tồi hoặc một người thuộc nhạc tồi. Sự trợ giúp từ cha mẹ là cần thiết thường xuyên cho sự theo dõi này bởi vì giáo viên thì không luôn có mặt khi trẻ luyện tập. Trong thực tế, nhiều cha mẹ một cách vô ý đã tạo con mình trở thành một người đọc nhạc tồi hoặc một người thuộc nhạc tồi bằng cách gánh một phần việc giúp nó thay vì để nó luyện tập các kỹ năng kém hơn của nó. Bởi vì sự trở thành một người đọc nhạc tồi hoặc một người thuộc nhạc tồi xảy ra qua một thời kỳ dài, thường là nhiều năm, nên ta có một thời gian rất rộng để phát hiện xu hướng này và khắc phục nó. Y như với các tài năng, thần đồng, hoặc thiên tài, những người đọc nhạc hoặc thuộc nhạc tài năng là không hề bẩm sinh, mà được tạo nên.

Đọc nhạc là một công cụ giảng dạy tuyệt đối cần thiết cho các giáo viên; công việc của giáo viên có thể được dễ dàng hơn nếu nhạc sinh có thể được dạy đọc nhạc. Các giáo viên mà nhấn mạnh vào sự dạy đọc nhạc chắc chắn được biện minh bởi cái khối lượng thông tin khổng lồ mà được chứa trong ngay cả một bản nhạc in đơn giản nhất, và trong thực tế thì mọi nhạc sinh mới học sẽ thiếu mất một tỉ lệ lớn thông tin ấy. Ngay cả các nghệ sĩ piano cao cũng vẫn phải thường xuyên quay lại tổng phổ để chắc chắn rằng họ không để sót bất kỳ cái gì.Hiển nhiên, chương trình giảng dạy tốt nhất là một chương trình lấy sự học thuộc làm nền tảng, song với sự rèn luyện kỹ năng đọc nhạc vừa đủ sao cho nhạc sinh không trở thành một người đọc nhạc tồi. Đặc biệt là với những người mới học, sẽ không đáng cho giáo viên dấn vào một chương trình dạy đọc nhạc chuyên sâu chỉ để nhạc sinh có thể đọc nhạc (bởi vì các ngón tay của chúng dù thế nào cũng chưa thể chơi các bản nhạc đó), mặc dù tốc độ đọc nhạc chậm lúc ban đầu có thể khiến cả giáo viên và nhạc sinh hết sức nản lòng. Trong thực tiễn sẽ là có ích nếu giáo viên để cho nhạc sinh nỗ lực tự thân vượt qua thời kỳ đọc chậm này. Một thủ thuật học quan trọng trong sư phạm piano là học nhiều kỹ năng đồng lúc, đặc biệt là bởi vì nhiều kỹ năng trong số đó mất nhiều thời gian để học thành. Theo đó, việc học thuộc bản nhạc, việc học đọc nhạc, học lý thuyết âm nhạc, vv, tất cả có thể được học đồng lúc, tiết kiệm cho bạn một thời gian dài. Việc cố học thật nhanh một trong các kỹ năng này bằng việc lơ là các kỹ năng khác thường dẫn tới các khó khăn trở ngại trong học tập.

Bạn có thể chưa từng dạy quá nhiều về lý thuyết (xướng âm-solfege): ký âm pháp, chính tả, cao độ tuyệt đối, tiết tấu, vv. Việc học lý thuyết âm nhạc giúp nhạc sinh thâu nhận được các kỹ thuật, trí nhớ nhạc, hiểu được cấu trúc của tác phẩm, và trình tấu chúng đúng. Nó còn giúp kỹ năng chơi ngẫu hứng và sáng tác. Theo các con số thống kê, thì đa số các nghệ sĩ piano thành công cuối cùng đều là những soạn nhạc gia. Vấn đề trở ngại duy nhất với các bài học solfege là rằng nhiều giáo viên dạy chúng không hiệu quả, làm lãng phí nhiều thời gian của nhạc sinh. Nhạc hiện đại (pop, jazz, vv.) ngày nay sử dụng các khái niệm âm nhạc rất cao và và lý thuyết âm nhạc thì hữu dụng cho sự hiểu các tiến trình hòa âm, cấu trúc âm nhạc và sự chơi ngẫu hứng. Vì vậy, có những tiện ích cho việc học các âm nhạc cổ điển và hiện đại. Âm nhạc hiện đại cung cấp các lý thuyết đương đại và giúp phát triển tiết tấu và các kỹ năng trình diễn, và còn giúp thu hút một nguồn thính giả rộng lớn hơn nữa.

Soạn giả: Chuan C. Chang (nhà khoa học)

Dịch giả: Nhật Nguyệt (thi sĩ)

Chia sẻ, sao chép vui lòng ghi rõ nguồn bài viết thuộc bản quyền Harmony Co., Ltd

>>Xem tiếp:

15. Nguồn gốc và cách Kiềm chế sự Căng thẳng

16. Về giảng dạy piano

a. Các loại giáo viên dạy piano.

b. Dạy trẻ em, Sự liên quan của phụ huynh.

c. Chơi Thuộc lòng, Đọc nhạc, Lý thuyết.

d. Một số Yếu tố của các buổi học piano và kỹ năng trình tấu.

e. Tại sao những nghệ sĩ piano vĩ đại nhất không thể dạy.

(P135) Phương pháp luyện tập đàn piano - Nguyên lý và nguyên tắc nền tảng