(P121) Phương pháp luyện tập đàn piano - Nguyên lý và nguyên tắc nền tảng

14. Sự chuẩn bị cho các buổi Trình diễn và các Recital

d. Luyện tập chơi diễn cảm diễn cảm/với nhạc cảm:

Chơi diễn cảm có nghĩa là gì? Câu hỏi này chỉ có thể trả lời bằng việc gắn với muôn vàn vi-nguyên tắc [micro-rules] mà gắn với các đoạn nhạc cụ thể của các tác phẩm cụ thể; đây là nơi mà giáo viên có thể chỉ ra việc gì cần thực hiện. Sự hợp nhất tất cả các ký hiệu âm nhạc và các chỉ dẫn vào bản nhạc sẽ xây dựng nên một nền móng âm thanh. Có một số nguyên tắc tổng quát cho sự chơi diễn cảm :

(1) Kết nối một cách cẩn trọng từng ô nhịp (hoặc câu/đoạn,vv) với ô nhịp (hoặc câu/đoạn,vv) kế sau. Các ô nhịp/câu/đoạn,vv này không đứng một mình; một dòng chảy logic vào trong cái khác và tất cả chúng nâng đỡ cùng nhau. Chúng được kết nối cùng nhau cả về phương diện tiết tấu cũng như ý tưởng. Điểm này nghe chừng rõ ràng vụn vặt; tuy nhiên, nếu được trình diễn một cách ý thức, bạn có thể kinh ngạc bởi sự cải thiện của bản nhạc bạn chơi.

(2) Phải luôn luôn có sự đối thoại giữa RH và LH. Chúng không chơi một cách độc lập.Và chúng sẽ không tự nhiên trò chuyện cùng nhau ngay cả khi chúng được chơi ăn khớp với nhau về nhịp một cách tuyệt đối. Bạn phải chủ ý sáng tạo một cuộc song thoại giữa hai bàn tay, hoặc hai bè/giọng.

(3) "cresc [chơi lớn dần]" có nghĩa là phần lớn của câu/đoạn nhạc đó nên được chơi khẽ; chỉ vài nốt cuối cùng là được chơi lớn mà thôi. Tương tự, với các ký hiệu khác cùng tính chất này (rit.-chậm dần, accel.- vội dần, dim.- nhỏ/nhoà dần, vv); hãy chắc chắn rằng bạn đã tạo được không gian dự trữ cho hoạt động đó xảy ra và không khởi đầu hoạt động được yêu cầu đó ngay lập tức, hãy đợi cho tới thời điểm cuối cùng. Các “công cụ/phương tiện diễn cảm” này nên tạo dựng những hình ảnh tưởng tượng; lấy ví dụ, nếu bạn khởi tấu một cresc. Một cách dần dần, nó tựa như đang trèo lên một con dốc, mà ở đó bạn chờ cho tới thời điểm cuối cùng và tăng tốc theo hàm mũ, nó tựa như đang bị ném lên không trung, hình ảnh mà hiệu quả hơn.

(4) Hãy nỗ lực cho sự chính xác hơn là chơi nhịp tự do (expressive rubato); rubato thông thường là quá dễ, không chính xác, và không đồng điệu [in tune with] với thính giả. Đây là thời gian cần sử dụng máy đánh nhịp để kiểm tra nhịp và tiết tấu.

(5) Khi cảm thấy nghi ngờ, hãy bắt đầu và kết thúc từng câu nhạc khẽ thôi, với các nốt chơi lớn hơn ở gần giữa câu. Thông thường sẽ là không chính xác khi chơi lớn các nốt ở đầu câu; dĩ nhiên, bạn có thể sáng tạo riêng bằng cách phá vỡ nguyên tắc này.

Diễn cảm/Nhạc cảm không có bất kỳ giới hạn nào -- nó có thể được cải thiện bất kể bạn đang ở đâu trên thang nhạc cảm (musicality scale). Phần đáng sợ của sự này là cái mặt trái của nó. Nếu bạn không tập trung, bạn có thể phát triển những tập quán chơi phi-nhạc cảm mà chúng có thể tiếp tục làm huỷ hoại nhạc cảm của bạn. Đây là lý do tại sao điều hết sức hệ trọng là phải phải tập trung vào nhạc cảm (musicality) chứ không chỉ vào kỹ thuật; chính điều này có thể tạo nên sự khác biệt giữa một nghệ sĩ trình tấu và một phi-nghệ sĩ trình tấu (non-performer).

Hãy luôn lắng nghe tiếng đàn của chính bạn (khi luyện tập) và dẫn trước trong đầu tác phẩm bạn đang chơi bằng cách sử dụng MP -- đó là cách duy nhất nó sẽ lôi cuốn sự chú ý của thính giả. Nếu xảy ra một lỗi, chớ nản lòng bởi vì sự nản lòng sẽ khiến bạn khó mà chơi tốt. Mặt khác, nếu bạn có một khởi đầu tốt, thì thính giả sẽ bị lôi cuốn, và bản nhạc sẽ tự cung dưỡng nó và sự trình diễn của bạn sẽ trở nên dễ dàng hơn. Do vậy sự chơi trở thành một vòng lặp phản hồi của sự dẫn trước trong đầu bản nhạc bằng cách sử dụng MP và sự lắng nghe cái âm nhạc thực phát ra từ cây piano, và chúng phải củng cố lẫn nhau.

Nhiều nhạc sinh ghét luyện tập khi có những người khác xung quanh lắng nghe; một số thậm chí nghĩ rằng luyện tập khắc nghiệt piano thì nhất thiết phải cái gì đó rất khó chịu và trừng phạt lỗ tai. Đây là các triệu chứng của những quan niệm sai lầm phổ biến như hệ quả của những phương pháp luyện tập không hiệu quả, và là một dấu hiệu của một thể trạng tâm thần yếu. Với các phương pháp luyện tập đúng và sự chơi diễn cảm, sẽ chẳng hề có bất cứ cái gì là khó chịu liên quan các buổi luyện tập piano cả. Các tiêu chí tốt nhất xác minh rằng bạn đang luyện tập đúng chính là sự phản ứng của những người khác -- nếu sự luyện tập của bạn nghe hay với họ, hoặc chí ít không gây phiền họ, thế thì bạn đang luyện tập đúng. Sự luyện tập có nhạc cảm sẽ giúp cải thiện thể lực tâm thần bởi vì nó đòi hỏi nhiều sự tập trung.

Soạn giả: Chuan C. Chang (nhà khoa học)

Dịch giả: Nhật Nguyệt (thi sĩ)

Chia sẻ, sao chép vui lòng ghi rõ nguồn bài viết thuộc bản quyền Harmony Co., Ltd

>>Xem tiếp:

12. Sự học Cao độ Tương đối [Relative Pitch] và Cao độ Tuyệt đối [Absolute Pitch] (Thị Ca [Sight Singing], Sáng tác)

13. Ghi hình và Thu âm tác phẩm bạn chơi.

14. Sự chuẩn bị cho các buổi Trình diễn và các Recital

a. Các Lợi ích và các Hiểm nguy của các buổi Trình diễn/Recital:

b. Các yếu tố căn bản của các buổi trình tấu mà hoàn hảo/không tì vết:

c. Luyện tập cho các buổi trình diễn:

d. Luyện tập chơi diễn cảm diễn cảm/với nhạc cảm:

e. Các buổi trình diễn không thể thức