(P114) Phương pháp luyện tập đàn piano - Nguyên lý và nguyên tắc nền t

12. Sự học Cao độ Tương đối [Relative Pitch] và Cao độ Tuyệt đối [Absolute Pitch] (Thị Ca [Sight Singing], Sáng tác) (tiếp theo)

Có AP đương nhiên là một lợi thế. Nó là một trợ giúp to lớn cho sự học thuộc lòng, thị tấu, sự phục hồi từ điểm trượt trí nhớ, và cho sáng tác âm nhạc. Bạn có thể là cây sáo chuẩn [pitch pipe] cho dàn đồng ca của bạn, và có thể dễ dàng chỉnh cao độ cho các nhạc cụ dây và kèn gỗ. Cũng rất lý thú khi bạn có thể nói một chiếc ô tô đang chạy nhanh thế nào bằng việc lắng nghe tiếng rền của các lốp xe, bạn có thể nói sự khác nhau giữa các còi xe hơi khác nhau và các tiếng còi xe lửa, đặc biệt là bằng cách lưu ý chúng đang sử dụng các quãng ba hoặc quãng năm. Bạn có thể dễ dàng nhớ các số điện thoại bằng âm của chúng. Tuy nhiên, cũng có những bất tiện. Âm nhạc mà được chơi sai giọng có thể gây bạn bực bội. Bởi rất nhiều nhạc bị chơi sai giọng, điều này có thể là cả một vấn đề. Bạn có thể phản ứng mạnh với thứ âm nhạc như vậy; các phản ứng cơ thể chẳng hạn mắt đẫm nước mắt hoặc da nhờn có thể xảy ra và các piano chỉnh sai giọng được trở nên khó chơi với bạn. Bản nhạc được dịch giọng sẽ ổn bởi vì mọi nốt sẽ vẫn đúng giọng. Có AP là một ơn phước hai mặt.

Có một phương pháp giúp học RP và AP nhanh và dễ! Phương pháp này thường không được dạy tại các trường nhạc hoặc được nghiên cứu, mặc dù nó vẫn được sử dụng bởi những người có AP (mà thường không hề hay biết rõ ràng về cách mà họ thụ đắc được nó), từ khi bắt đầu học nhạc.Với phương pháp dưới dây, các kỹ năng cao độ trở thành các phó phẩm của tiến trình học thuộc. Bạn chỉ mất thêm một nỗ lực nhỏ bởi vì đằng nào thì sự học thuộc cũng là cần thiết, như đã giải thích ở mục III.6. Trong mục đó chúng ta đã thấy cái tiêu đích cuối của sự học thuộc lòng là để có thể chơi nhạc trong đầu (MP). Điều hoá ra là, bằng sự chú tâm vào RP và AP trong quá trình luyện tập MP, bạn một cách tự nhiên cũng thụ đắc các kỹ năng cao độ! Theo vậy, bạn không chỉ chơi nhạc trong đầu, mà còn phải luôn chơi nó đúng cao độ chuẩn. Sự này là hoàn toàn hợp lý, bởi vì nếu chơi mà không với cao độ chuẩn, bạn sẽ mất nhiều hữu dụng của MP. Trái lại, MP sẽ không có tác động tốt trừ phi nó được thực hiện ở AP, bởi vì MP là một hoạt động chức năng học thuộc, và sự học thuộc là mang tính liên tưởng và AP lại là một trong các mối liên tưởng quan trọng nhất – AP là cái làm cho bản nhạc được chơi những giai điệu, màu sắc, tình cảm đích thực,vv. Với đa số mọi người, việc học thuộc hai tác phẩm quan trọng là đủ để thụ đắc AP tới phạm vi một bán cung, cách mà nhanh hơn bất kỳ phương pháp nào đang được giảng dạy ngày nay; Với đa số mọi người, việc này sẽ mất từ vài tuần tới vài tháng. Trẻ con sẽ hoàn thành việc này hầu như không hề nỗ lực, gần như một cách tự động vậy (xem mục 16.b bên dưới); khi bạn càng lớn tuổi, bạn sẽ cần nhiều càng nhiều nỗ lực hơn do bởi tất cả các âm thanh gây nhiễu chứa trong bộ nhớ của bạn.

Hai tác phẩm hữu ích để luyện tập RP và AP đó là bản Invention số 1 của Bach và chương thứ nhất bản Moonlight Sonata của Beethoven. Bản của Bach mang tới cho bạn một C giữa (nốt đầu tiên của nó) và âm giai C Major; đây là những nốt và âm giai hữu ích nhất để học ở AP. Bản Moonlight thì có những giai điệu mê hoặc giúp cho tiến trình học thuộc thành dễ dàng và lý thú. Song những sự chuyển hòa âm (chord transition) phức tạp cung cấp một sự đa dạng các nốt và các quãng và sự phức tạp đó ngăn cản bạn đoán được các nốt -- bạn cần một lượng đáng kể sự luyện tập và lượt lặp đi lặp lại trước khi bạn có thể chơi nó trong đầu một cách hoàn chỉnh. Nó cũng đơn giản về mặt kỹ thuật đủ cho tất cả mọi người. Cả hai tác phẩm trên nên được luyện tập HS cho việc luyện tập cao độ lúc bắt đầu, và HT về sau. Khi tạo các nốt trong đầu bạn, đừng có âm ư hoặc hát chúng lên bởi vì dải âm của piano thì lớn hơn dải âm hát (singing range) của bạn, nên bạn cần luyện cho đầu bạn xử lý các nốt cao hơn và thấp hơn tầm âm hát đó của bạn. Ngoài ra, việc thuộc từng nốt cho AP phải bao gồm mọi thứ -- các bồi âm, âm sắc,vv, của cây piano của bạn -- bạn cần các mối liên tưởng nhiều hết mực khả dĩ. Do đó, hãy sử dụng cùng cây piano cho tới khi bạn cảm thấy mình đã có AP. Trừ phi bạn đang có một piano điện tử, hãy chắc chắn rằng cây piano được chỉnh đúng giọng. Một khi bạn đã có được một AP vững chắc, nó sẽ có hiệu quả với bất kỳ nguồn âm nào. Nếu bạn không là một ca sĩ người có thể hát đúng cao độ chuẩn (trong trường hợp này bạn hẳn có AP), bạn sẽ không thể hát cao độ chính xác. Âm sai cao độ sẽ làm rối não bộ và huỷ hoại bất kì AP nào mà trước đó bạn đã thụ đắc. Y như việc MP giúp giải phóng người chơi piano khỏi những sự giới hạn của cây piano, MP (thay cho việc hát chúng) sẽ giúp giải phóng bạn khỏi những sự giới hạn của các dây thanh quản.

Soạn giả: Chuan C. Chang (nhà khoa học)

Dịch giả: Nhật Nguyệt (thi sĩ)

Chia sẻ, sao chép vui lòng ghi rõ nguồn bài viết thuộc bản quyền Harmony Co., Ltd

>>Xem tiếp:

12. Sự học Cao độ Tương đối [Relative Pitch] và Cao độ Tuyệt đối [Absolute Pitch] (Thị Ca [Sight Singing], Sáng tác)

13. Ghi hình và Thu âm tác phẩm bạn chơi.

14. Sự chuẩn bị cho các buổi Trình diễn và các Recital

a. Các Lợi ích và các Hiểm nguy của các buổi Trình diễn/Recital:

b. Các yếu tố căn bản của các buổi trình tấu mà hoàn hảo/không tì vết:

c. Luyện tập cho các buổi trình diễn:

d. Luyện tập chơi diễn cảm diễn cảm/với nhạc cảm:

e. Các buổi trình diễn không thể thức