(P111) Phương pháp luyện tập đàn piano - Nguyên lý và nguyên tắc nền t

11. Thị Tấu/Đọc nhạc - Sight Reading

“Thị tấu/Đọc nhạc” là từ tới nay vẫn ưa được dùng một cách lỏng lẻo bởi nhiều nhạc sinh mới học với nghĩa là sự chơi các tác phẩm âm nhạc mà chưa được học thuộc, bằng cách nhìn tổng phổ. Các tác phẩm này có thể đã được chơi trước đó và các giai điệu của chúng có thể đã trở thành quen thuộc. Định nghĩa đúng của nó là sự đọc các tác phẩm âm nhạc xa lạ mà chưa từng được luyện tập trước đó, và đó chính là chủ đề của mục này. Nó nghĩa là sự chơi tác phẩm âm nhạc hoàn toàn mới lạ ở đúng tốc độ mà tổng phổ yêu cầu và là một kỹ năng mà hoàn toàn khác biệt với cái khả năng thuần chỉ đọc ra [figure out] các nốt đặng học một tác phẩm mới. Các nhạc sinh mới học nên được dạy đọc nhạc đầu tiên, kế đó là dạy cách học thuộc tác phẩm, rồi mới tới thị tấu. Ở các trình độ cao cấp, thị tấu liên quan với sự áp dụng các lý thuyết âm nhạc căn bản, chẳng hạn các tiến trình hòa âm và tiến hành giai điệu, và sự diễn tấu tác phẩm. Dưới đây là các nguyên tắc căn bản cho sự thị tấu (ngoài ra, hãy đọc thêm Richman):

(a) Giữ mắt nhìn vào bản nhạc; đừng nhìn bàn phím/ các ngón tay. Chỉ thỉnh thoảng nhìn bàn tay khi điều này là cần thiết cho những cú nhảy lớn. Hãy cố gắng phát triển một tầm nhìn ngoại vi hướng về bàn phím hầu cho bạn có được một ý niệm về sự hai bàn tay của bạn đang ở đâu trong lúc vẫn tập trung nhìn tổng phổ. Với tầm nhìn ngoại vi, bạn có thể vẫn theo dõi được cả hai bàn tay đồng lúc. Hãy phát triển thói quen sờ/chạm các phím trước khi chơi chúng. Mặc dù nguyên tắc này có thế áp dụng dù bạn có đang chơi thị tấu hay không, nó trở nên tối quan trọng khi chơi thị tấu. Nó còn giúp ích sự "tới nơi sớm" cho các cú nhảy, xem mục 7.e và 7.f bên trên; do đó, bạn nên luyện tập các thao tác nhảy trong sự kết hợp với luyện tập chơi thị tấu.

(b) Hãy chơi xuyên qua các lỗi và hết sức làm chúng không bị [thính giả] nghe/nhận thấy. Cách tốt nhất để thực hiện điều này là làm như thể bạn đã [chủ ý] thêm nó [tức một lỗi nào đó] vào tác phẩm -- khi ấy thính giả chẳng biết ấy là bạn mắc lỗi hay là bạn muốn thay đổi nó. Đây là lý do tại sao các nhạc sinh được đào tạo lý thuyết âm nhạc cơ bản sẽ có được một lợi thế như vậy trong chơi thị tấu. Có ba cách để làm cho các lỗi bớt bị nghe/nhận thấy, là: (1) Duy trì tiết tấu cho ổn định, (2) Duy trì một giai điệu cho liên tục (nếu bạn không thể đọc được mọi thứ, thì hãy tiến hành giai điệu và bỏ trống bè đệm), và (3) Lược giản các bè/chi tiết mà quá phức tạp để thị tấu. Điều đầu tiên phải thực hiện là loại trừ các thói quen dừng rồi chơi trở lại (chơi lắp bắp), hễ mỗi khi phạm lỗi. Thời gian tốt nhất để phát triển kỹ năng không dừng đàn mỗi khi vấp lỗi là khi bạn bắt đầu các bài học piano đầu tiên của bạn. Một khi thói chơi lắp bắp đã ăn sâu, để trừ khử nó sẽ tốn nhiều công sức. Với những người đã mắc thói chơi lắp bắp, cách tốt nhất để thực hiện là quyết tâm không bao giờ chơi trở lại (bất kể bạn có thành công hay không) -- lần lần thói xấu đó sẽ được loại trừ. Việc học cách tiên liệu những chỗ vấp váp là hết sức hữu ích, và việc này sẽ được thảo luận bên dưới. Công cụ hữu hiệu nhất là kỹ năng lược giản bản nhạc. Hãy loại bớt những chi tiết hoa mỹ, moi giai điệu ra từ những câu chạy nhanh,vv...

(c) Hạy học tất cả các cấu trúc sáng tác phổ biến của tác phẩm âm nhạc: các bè đệm Alberti, các âm giai trường và thứ và những sự phân ngón cũng như các arpeggio tương quan của chúng, các hợp âm thông thường và những sự chuyển hợp âm, các cú láy rền, các chi tiết hoa mỹ thông thường, vv. Khi thị tấu, bạn nên nhận biết các cấu trúc đó chứ không phải là đọc các nốt riêng lẻ. Hãy học thuộc những vị trí của các nốt cao và trầm như chúng xuất hiện trên tổng phổ sao cho bạn có thể tìm thấy chúng tức thì. Hãy bắt đầu bằng việc học thuộc các nốt C ở tất cả các quãng tám, rồi điền các nốt khác vào, bắt đầu bằng những nốt gần nốt C nhất.

Soạn giả: Chuan C. Chang (nhà khoa học)

Dịch giả: Nhật Nguyệt (thi sĩ)

Chia sẻ, sao chép vui lòng ghi rõ nguồn bài viết thuộc bản quyền Harmony Co., Ltd

>>Xem tiếp:

10. Tay lạnh, Ngón (khô/mồ hôi) trượt, Bệnh, Chấn thương bàn tay (Carpal Tunnel), Chấn thương tai (Tinnitus)

11. Thị Tấu/Đọc nhạc - Sight Reading

(a) Giữ mắt nhìn vào bản nhạc; đừng nhìn bàn phím/ các ngón tay

(b) Hãy chơi xuyên qua các lỗi và hết sức làm chúng không bị [thính giả] nghe/nhận thấy.

(d) Hãy nhìn trước cái nơi mà mà bạn sắp sửa chơi

(e) "Luyện tập, luyện tập, và luyện tập".

(P111) Phương pháp luyện tập đàn piano - Nguyên lý và nguyên tắc nền tảng

(P112) Phương pháp luyện tập đàn piano - Nguyên lý và nguyên tắc nền tảng